Sztuka Powszechnie Nieznana (1): Dzieła związane z zarazą

Jakie odzwierciedlenie znalazły epidemie w europejskiej sztuce? Czym były obrazy zwane gonfaloni i dlaczego to św. Sebastian miał szczególnie dobrze chronić przed morowym powietrzem? Oraz – jakie historie wiążą się z krakowskimi dziełami związanymi z zarazą? Zapraszamy na pierwszy odcinek autorskiego cyklu Magdaleny Łanuszki pt. "Sztuka Powszechnie Nieznana".
Magdalena Łanuszka

16.03.2020

Czyta się kilka minut

Podkast Powszechny / cykl Sztuka Powszechnie Nieznana
Podkast Powszechny / cykl Sztuka Powszechnie Nieznana

Rozmaite epidemie cyklicznie pojawiały się w Europie na przestrzeni wieków – najczęściej w takich przypadkach uciekano się do modlitw o wstawiennictwo Matki Boskiej oraz świętych uznawanych za skutecznych orędowników w razie zarazy. Czym były obrazy zwane gonfaloni i dlaczego św. Sebastian miał szczególnie dobrze chronić przed morowym powietrzem? Jakie historie wiążą się z późnobarokowymi dziełami sztuki z Krakowa, przedstawiającymi tak zwaną Matkę Boską Łaskawą?

"Sztuka Powszechnie Nieznana" to nowy autorski cykl Magdaleny Łanuszki w Podkaście Powszechnym. W pierwszym odcinku nasza autorka, doktor historii sztuki, mediewistka i pasjonatka sztuki średniowiecznej, zaprasza do wysłuchania ciekawostek o wybranych obrazach i rzeźbach powiązanych z przypadkami epidemii w minionych stuleciach.

Dzieła omawiane w audycji:

Procesja św. Grzegorza, miniatura z Bardzo Bogatych Godzinek Księcia de Berry, 1412-1416 i po 1440, Musée Condé w Chantilly, MS 65, fol. 71v-72, Wikimedia Commons

zobacz powiększenie karty lewej i prawej

Benedetto Bonfigli, Maria Matka Miłosierdzia, XV w., Oratorium San Bernardino, kościół San Francesco al Prato w Perugii
Matka Boska Łaskawa, 1709, prezbiterium kościoła Marackiego w Krakowie, fragment fot. Hans A. Rosbach
Kopia obrazu Matki Boskiej Łaskawej na północnej fasadzie kościoła Mariackiego w Krakowie, fragment fot. Fmbar22
Jan Krzyżanowski, Matka Boska Łaskawa, 1771, Kraków, Planty, fot. M. Rapacz, MIK 2019 CC BY-SA 3.0

Zobacz także:

historia sztuki, epidemie

Podkast - stopka do wstrzyknięcia

PODKAST TYGODNIKA POWSZECHNEGO

Wszystkie odcinki »

Słuchaj w: Spotify | Apple Podcasts | Google Podcasts | Lecton | RSS

„Podkast Tygodnika Powszechnego”: o najważniejszych tematach z autorami i gośćmi „Tygodnika” rozmawiają Michał Kuźmiński i Krzysztof Story. A także autorskie cykle: Jagielski Story, gdzie co dwa tygodnie informacje o najważniejszych wydarzeniach przeplatają się z historiami i anegdotami z podróży i pracy jednego z najwybitniejszych polskich reporterów i korespondentów wojennych, Wojciecha Jagielskiego, z którym rozmawia Krzysztof Story | Punkt zwrotny oraz Własny pokój: Katarzyna Kubisiowska i jej goście | Sztuka powszechnie nieznana: Magdalena Łanuszka odkrywa dla nas na nowo średniowieczne dzieła | Miesiąc w nauce z autorskim przeglądem newsów naukowych Łukasza Lamży. 

PODOBAŁ CI SIĘ PODKAST? WSPIERAJ NAS NA PATRONITE »

Weź, słuchaj!

Współwydawcą Podkastu Powszechnego jest Fundacja Tygodnika Powszechnego

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł
Wybieram
Dowiedz się więcej >

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
Wybieram
Dowiedz się więcej >
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Magdalena Łanuszka

Absol­wentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, doktor historii sztuki, medie­wistka. Ma na koncie współpracę z różnymi instytucjami: w zakresie dydaktyki (wykłady m.in. dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Otwartego AGH, licznych… więcej

Podobne artykuły

Matka Boska Orędowniczka Dusz Czyśćcowych, XV w., Museo d'Arte "Constantino Barbella", Chieti /
Kultura

Miłosierna, opiekuńcza i brutalna

Magdalena Łanuszka
W sztuce europejskiej niewątpliwie najpopularniejszą matką jest Matka Boska.
W tle Miniatura z rękopisu Roman de Mélusine, en vers français, attribué à Couldrette, XV w., Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits. Français 24383, fol. 19 v Gallica / bnf.fr
Podkast Tygodnika Powszechnego

Kobieta-smok, czyli Meluzyna [Sztuka Powszechnie Nieznana #28]

Magdalena Łanuszka
Sztuka średniowieczna pełna jest smoków: w heraldyce, w bestiariuszach, czyli księgach o zwierzętach, w dekoracjach na marginesach rękopisów, w rzeźbach zdobiących średniowieczną architekturę. Mamy też świętych pogromców smoków. I oczywiście, są także smoki w świeckich legendach. Na przykład we francuskiej opowieści o Meluzynie – dziś już nieco zapomnianej, ale niegdyś dobrze znanej, także w Polsce. Kim była Meluzyna i co ma wspólnego ze smokami?
W tle: Bracia Limbourg, miniatura ilustrująca maj w kalendarzu Bardzo Bogatych Godzinek Księcia de Berry, 1412-1416, Condé Museum w Chantilly, Ms. 65 / Wikimedia Commons
Podkast Tygodnika Powszechnego

Miłosny maj. Średniowieczny miesiąc zakochanych [Sztuka Powszechnie Nieznana #27]

Magdalena Łanuszka
W sztuce średniowiecznej bardzo często przedstawiano zakochanych jako parę flirtującą w ukwieconym ogrodzie; atrybutem kochanka zazwyczaj był sokół, ponieważ polowanie z sokołem porównywano do polowania na serce damy.