Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W plebiscycie na Górnym Śląsku bierze udział prawie 1,2 mln osób (97,5 proc. wszystkich uprawnionych), w tym prawie 200 tys. tzw. emigrantów - osób urodzonych na obszarze plebiscytowym, ale już tam niemieszkających. Za Polską głosuje 40,3 proc. Ślązaków, za Niemcami - 59,4 proc. Niemcy wygrywają głosowanie w miastach oraz w większości (824 na 1510) gmin.
22.03.
Podczas niemieckiej demonstracji przed siedzibą Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Opolu, w obawie przed wybuchem nowych walk, interweniują rozjemcze oddziały francuskie. W tym samym dniu Wojciech Korfanty proponuje Henri Le Rondowi, przewodniczącemu Międzyrządowej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, podział Górnego Śląska mniej więcej wzdłuż Odry (tzw. "Linia Korfantego"). Od końca marca negocjacje w sprawie przebiegu granicy toczą się również między państwami alianckimi.
30.04.
Prasa donosi o dwóch rozbieżnych raportach sporządzonych przez Komisję. Wzmaga to obawy Polaków co do ostatecznej decyzji o losie regionu. Wojciech Korfanty podejmuje decyzję o wybuchu powstania. Plany działań zbrojnych oddziałów Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska zatwierdzono już kilka dni wcześniej.
2.05.
Wybucha strajk generalny w kopalniach i hutach Górnego Śląska. Następnej nocy oddziały wojskowe Polaków wysadzają wiadukty kolejowe na Odrze (operacja "Mosty"), uniemożliwiając tym samym komunikację między Górnym Śląskiem a Rzeszą Niemiecką. Rozpoczyna się III powstanie śląskie.
3.05.
Powstańcy szybko opanowują powiaty: pszczyński, katowicki, tarnogórski i rybnicki oraz rozpoczynają blokadę większych miast (tzw. akcja cernowania). W ciągu pierwszego tygodnia walczącym oddziałom udaje się zdobyć teren do "Linii Korfantego".
10.05.
Zgodnie z wcześniejszym planem Korfantego, Polacy zatrzymują swoje oddziały po osiągnięciu określonych pozycji, w czasie, gdy sytuacja militarna jest dla nich korzystna. W czasie apogeum walk polskie oddziały zajmują ponad dwie trzecie całego obszaru plebiscytowego.
21-26.05.
Trwa niemiecka kontrofensywa zakończona walkami na Górze św. Anny. Kończą się one zmuszeniem powstańców do wycofania się z całego rejonu.
1.06.
Rozkaz Korfantego o wstrzymaniu działań zbrojnych i wycofaniu na wyznaczone linie wywołuje sprzeciw niektórych dowódców powstania. Część oddziałów kontynuuje walki. Dyktator powstania nakazuje aresztować niesubordynowanych wojskowych - wśród nich późniejszego wojewodę śląskiego i swojego politycznego oponenta Michała Grażyńskiego.
4-11.06.
Trwa niemiecka ofensywa na środkowym odcinku frontu, ciężkie walki toczą się o Kędzierzyn, Stare Koźle i Zębowice. Dwa dni później polskie dowództwo wojskowe zapowiada przyjęcie mediacji aliantów i zakończenie powstania.
25.06.
Propozycję rozdzielenia walczących stron przez aliantów przyjmują również Niemcy. Kilka dni później kończy się ewakuacja oddziałów polskich i niemieckiej samoobrony poza obszar plebiscytowy.
12.10.
Rada Ligi Narodów ogłasza decyzję o podziale obszaru plebiscytowego. Polska otrzymuje w całości powiaty: katowicki i pszczyński oraz Królewską Hutę, prawie w całości powiaty: pszczyński, raciborski, rybnicki, lubliniecki i tarnogórski. Gliwice, Bytom i Zabrze przypadają Niemcom. Choć terytorium przyznane Polsce stanowiło jedną trzecią całego obszaru plebiscytowego, to było ono najbardziej uprzemysłowione. Z istniejących wówczas na Górnym Śląsku 66 kopalń węgla pod kontrolą Polski pozostaje aż 54. Tydzień później decyzję zatwierdza ostatecznie Rada Ambasadorów.
16.02.1922
Oficjalne przyłączenie części Górnego Śląska do Polski.
