Kalendarium

1939 – 17-letni Władysław uczestniczy w obronie Warszawy; w oddziałach medycznych jest noszowym.

1940 – zatrzymany podczas niemieckiej obławy na Żoliborzu, trafia do KZ Auschwitz. Numer obozowy 4427.

1941 – zwolniony z kacetu dzięki interwencjom PCK, studiuje polonistykę na tajnych kompletach UW.

1942 – przystępuje do katolickiego Frontu Odrodzenia Polski; działa w Tymczasowym Komitecie Pomocy Żydom, a następnie w Radzie Pomocy Żydom „Żegota”; od listopada do września 1943 r. jest sekretarzem redakcji miesięcznika „Prawda”; do 1944 r. redaktor naczelny i publicysta „Prawdy Młodych”. Żołnierz AK – referent (pseudonim „Teofil”) w Podwydziale „P” Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK; zastępca kierownika Komórki Więziennej w Wydziale Bezpieczeństwa Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu RP na Kraj.

1943 – zostaje zastępcą kierownika Referatu Żydowskiego przy Delegaturze Rządu RP.

1944 – uczestniczy w Powstaniu Warszawskim jako adiutant dowódcy w radiostacji „Anna”. Redaguje „Wiadomości z Miasta i Wiadomości Radiowe”. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Krzyżem Walecznych oraz awansowany ze stopnia plutonowego rezerwy na podporucznika czasu wojny. Od jesieni pracuje w AK-owskim „Biuletynie Informacyjnym” w Krakowie.

1945 – wraca do Warszawy; służy w podziemnej antykomunistycznej konspiracji: w „NIE” i Oddziale VI sztabu Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (ds. informacji i propagandy; jego szefem jest Kazimierz Moczarski). W październiku ujawnia fakt służby w AK. Od jesieni współpracuje z Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.

1946 – jest redaktorem opozycyjnej „Gazety Ludowej”, wstępuje do Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisława Mikołajczyka (jedynej legalnej jeszcze partii opozycyjnej), współorganizuje Ogólnopolską Ligę do Walki z Rasizmem. Publikuje też opracowanie „Egzekucje publiczne w Warszawie w latach 1943 do 1944”, które będzie włączone do dokumentacji Procesu Norymberskiego. W listopadzie zostaje aresztowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa.

1948 – zwolniony z aresztu UB (dzięki pomocy pracującej w ministerstwie sprawiedliwości PRL Zofii Rudnickiej, byłej kierowniczki biura „Żegoty”), kontynuuje studia polonistyczne.

Grudzień 1949 – znów aresztowany przez UB; po prawie trzech latach śledztwa pod sfingowanym zarzutem szpiegostwa (akt oskarżenia podpisała prokurator Helena Wolińska) otrzymuje w 1952 r. wyrok 8 lat więzienia. Wyrok odbywa w więzieniu UB przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, a także w więzieniach w Rawiczu i Raciborzu.

1954 – czasowo zwolniony z odbywania kary ze względu na stan zdrowia, w następnym roku zostaje uznany przez Najwyższy Sąd Wojskowy za niesłusznie skazanego; jest kierownikiem redakcji Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

1955 – bezpieka podejmuje na nowo inwigilację Bartoszewskiego; będzie ona trwać właściwie aż do upadku komunizmu w Polsce.

1957 – członek redakcji tygodnika „Stolica” (do 1960 r.); współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym”.

1959 – ukazuje się jego książka „Palmiry 1940–1941” (wydana bez wiedzy autora).

1960 – zaczyna etatową pracę w „Tygodniku Powszechnym”, gdzie będzie publikować głównie teksty historyczne; w „TP” prowadzi także rubrykę „Zmarli”, gdzie odnotowuje odejścia ważnych postaci polskiej historii, o których zwykle nie piszą oficjalne gazety; rubryka jest ostro cenzurowana przez władze PRL.

1961 – ukazuje się „Prawda o von dem Bachu”, tj. faktyczny debiut książkowy Bartoszewskiego.

1962 – zostaje przez komunistyczne władze Uniwersytetu Warszawskiego karnie skreślony z listy studentów, w ramach represji za aktywność publiczną (najpierw studia przerwało mu aresztowanie przez UB i uwięzienie, w 1958 r. został przyjęty ponownie w trybie eksternistycznym i złożył pracę magisterską, decyzja rektora Stanisława Turskiego uniemożliwiła mu jej obronienie). Brak dyplomu nie przeszkodzi Bartoszewskiemu wykładać jako profesor gościnny w Niemczech Zachodnich, a wcześniej na KUL-u.

1963 – otrzymuje Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za pomoc Żydom podczas wojny; w imieniu Rady Pomocy Żydom „Żegota” sadzi drzewko w Alei Sprawiedliwych w Jerozolimie i odbiera dyplom „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”; zaczyna współpracę z Radiem Wolna Europa (w PRL za współpracę ze stacją grozi więzienie).

1967 – ukazują się „Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945” i „Warszawski pierścień śmierci 1939–1944”. W Niemczech Zachodnich ukazuje się jego pierwsza tam publikacja: „Die polnische Untergrundpresse in den Jahren 1939 bis 1945” (o polskiej prasie podziemnej w czasie II wojny).

1969 – zostaje prezesem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Książki; wybrany do zarządu Polskiego PEN Clubu.

Grudzień 1970 – prokuratura przedstawia mu zarzut „współdziałania z antypaństwowymi siłami z Radia Wolna Europa na szkodę PRL”; z wytoczenia sprawy sądowej ostatecznie zrezygnowano, ale obłożono go zakazem druku w Polsce ludowej (zakaz trwa do 1974 r.).

1972 – zostaje sekretarzem generalnym Polskiego PEN Clubu (jest nim do 1983 r.).

1973 – zaczyna wykłady na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (będzie je prowadzić w latach 1973-81 i 1982-85).

1974-75 – prowadzi w Warszawie prywatne seminaria poświęcone najnowszej historii Polski. W latach 70. jest też opiekunem i intelektualnym autorytetem środowiska studentów historii na KUL, które od 1977 r. zaczęło wydawać podziemny miesięcznik „Spotkania”. W 1974 r. jest też współautorem listu do Rady Państwa PRL z prośbą o ułaskawienie braci Andrzeja i Benedykta Czumów, skazanych za udział w antykomunistycznej organizacji Ruch.

1974 – ukazuje się książka „1859 dni Warszawy”.

1976 – Bartoszewski podpisuje protest przeciw zmianom w konstytucji PRL, wprowadzającym zapis o nierozerwalności sojuszu z ZSRR. Od 1976 r. jest też konsultantem, a następnie autorem tekstów wydawanych przez tajne Polskie Porozumienie Niepodległościowe.

1977 – podpisuje jeden z listów w obronie prześladowanych robotników z Radomia i Ursusa. Wyjeżdża do USA na zaproszenie Departamentu Stanu i do Londynu na zaproszenie rządu brytyjskiego.

1978 – jeden z założycieli i wykładowców Towarzystwa Kursów Naukowych; prowadzi wykłady z historii II wojny światowej i dziejów relacji polsko-żydowskich. Jest jednym z sygnatariuszy wystosowanego przez TKN w czerwcu 1980 r. listu otwartego do nauczycieli i wychowawców na temat zagrożeń dla młodzieży płynących z polityki edukacyjnej PRL.

1980 – sygnatariusz listu intelektualistów do strajkujących robotników Wybrzeża; następnie członek NSZZ „Solidarność”.

1981 – członek solidarnościowej Społecznej Rady Gospodarki Narodowej. Publikuje w niezależnym Wydawnictwie Głos książkę „Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945– –1946. Dokumenty z dziejów niezależnego ruchu ludowego w Polsce”.

13 grudnia 1981 – w stanie wojennym internowany w obozie w Jaworzu, zwolniony w kwietniu 1982 r. (pod naciskiem niemieckich, austriackich i żydowskich polityków i intelektualistów). W latach 80. publikuje w pismach podziemnych i emigracyjnych („Puls”, „Zeszyty Historyczne”).

1983 – w Niemczech Zachodnich ukazuje się książka „Herbst der Hoffnungen: es lohnt sich, anständig zu sein” („Jesień nadziei: warto być przyzwoitym”; wtedy po raz pierwszy pojawia się to zdanie-klucz); współautorem książki jest Reinhold Lehmann, który jako dziennikarz i szef wydawnictwa Herder będzie wydawać i promować także kolejne książki Bartoszewskiego w RFN. Również w 1983 r. Bartoszewski jest profesorem gościnnym na uniwersytecie w Monachium.

1984 – otrzymuje dyplom uznania American Jewish Committee; ukazują się „Dni walczącej stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego”.

1985 – profesor gościnny Katolickiego Uniwersytetu Eichstätt (RFN).

1986 – z rąk prezydenta RP na uchodźstwie otrzymuje Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta; podczas Targów Książki we Frankfurcie nad Menem otrzymuje Nagrodę Pokojową Księgarzy Niemieckich.

1988 – profesor gościnny uniwersytetu w Augsburgu (RFN).

1 września 1989 – sygnatariusz „Wspólnego oświadczenia katolików polskich i niemieckich w pięćdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej”, przygotowanego przez Mieczysława Pszona we współpracy z niemieckimi działaczami katolickimi. Jako jedyny polski sygnatariusz obecny akurat w RFN Bartoszewski uczestniczy w prezentacji „Wspólnego oświadczenia” w Bonn.

1990 – krajowe wydanie „Warto być przyzwoitym”; od września ambasador wolnej Polski w Austrii (do 1995 r.).

1991 – członek Rady ds. Stosunków Polsko-Żydowskich przy Prezydencie RP.

1992 – honorowy obywatel Izraela.

1995 – od marca do grudnia minister spraw zagranicznych; wiceprezes Polskiego PEN Clubu; otrzymuje Order Orła Białego.

1996 – zostaje honorowym członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK.

1997 – senator RP (do 2001 r.).

2000 – przewodniczący Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej przy premierze; od czerwca 2000 do października 2001 r. ponownie minister spraw zagranicznych.

2001 – przewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

2003 – opracowuje „Tryptyk polsko-żydowski”.

2004 – otrzymuje Nagrodę Kustosza Pamięci Narodowej, przyznawaną przez IPN (jedną z najważniejszych nagród historycznych w Polsce). Także w 2004 r. publikuje książkę „Moja Jerozolima, mój Izrael”; redaguje zbiór „Te spotkania tworzą historię. Spotkania z Janem Pawłem II”.

2005 – publikuje m.in. „Mój Auschwitz”, „I była dzielnica żydowska w Warszawie” (współautorem jest Marek Edelman) oraz „O Niemcach i Polakach. Wspomnienia. Prognozy. Nadzieje”.

2006 – publikuje dwutomowy wywiad rzekę przeprowadzony przez Michała Komara pt. „Skąd Pan jest?” oraz „Dziennik z internowania”, otrzymuje Order św. Grzegorza Wielkiego (najwyższe papieskie odznaczenie przyznawane świeckim).

2007 – angażuje się w kampanię wyborczą Platformy Obywatelskiej, wygłasza przemówienie na jej konwencji. Po wyborach zostaje powołany przez premiera Donalda Tuska na sekretarza stanu w Kancelarii Premiera i na pełnomocnika ds. dialogu międzynarodowego (pozostanie w tej funkcji także w drugim rządzie Tuska po wyborach w 2011 r., a następnie także w rządzie premier Ewy Kopacz).

2009 – zakłada Fundację Auschwitz-Birkenau, która zbiera na świecie fundusze na konserwację dawnego obozu.

2010 – członek komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi.

2011 – powołany na Kanclerza Kapituły Orderu Orła Białego.

2015 – członek komitetu wyborczego Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi. W RFN ukazuje się niemieckie wydanie „Mein Auschwitz” (łącznie Władysław Bartoszewski opublikował ok. 40 książek; większość ukazuje się także w tłumaczeniach za granicą).

19 kwietnia 2015 – wygłasza przemówienie pod Pomnikiem Bohaterów Getta, podczas obchodów 72. rocznicy wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim.

24 kwietnia 2015 – Władysław Bartoszewski umiera w Warszawie.

4 maja 2015 – zostaje pochowany na Powązkach Wojskowych.