Kalendarium

1814 - 1890

16.02.2014

Czyta się kilka minut

Czesanie lnu na szczeci, Stare Bystre, pow. Nowy Targ, okres międzywojenny /
Czesanie lnu na szczeci, Stare Bystre, pow. Nowy Targ, okres międzywojenny /

1814

1814 r. – 22 lutego w Przysusze przychodzi na świat Oskar Kolberg.


W POLSCE

Po rocznym oblężeniu przez wojska prusko-rosyjskie kapituluje francuski garnizon twierdzy Głogów; kilka dni wcześniej do Paryża wkracza armia rosyjska. Koniec epoki napoleońskiej


NA ŚWIECIE

Rozpoczyna się Kongres wiedeński, w czasie którego ustalony zostanie polityczny porządek Europy na najbliższe kilkadziesiąt lat. Vuk Karadžić, późniejszy reformator języka serbskiego, wydaje „Srpske narodne pesme”, pierwszy tom zbioru serbskiej muzyki ludowej. Niektóre z pomieszczonych w nim pieśni Goethe porówna potem do Pieśni nad Pieśniami.

1815

Przy Uniwersytecie Jagiellońskim powstaje Towarzystwo Naukowe Krakowskie, z którym w późniejszych latach będzie współpracował Oskar Kolberg.

1830

Łukasz Gołębiowski publikuje w Warszawie książkę „Lud polski, jego zwyczaje i zabobony”.

1838

Ukazuje się pierwsze wydanie „Śpiewnika kościelnego” ks. Michała Marcina Mioduszewskiego.

1839

Fizyk Louis Jacques Daguerre demonstruje członkom Francuskiej Akademii Nauk dagerotypię – pierwszą technikę fotograficzną. Umożliwia ona tworzenie obrazów pozytywowych bezpośrednio na posrebrzanych płytkach z miedzi.

1842

Wobec trudności z drukiem w Warszawie, to w Poznaniu Oskar Kolberg publikuje pierwszy „poszyt” „Pieśni ludu polskiego” – opracowania utworów ludowych z akompaniamentem fortepianowym.


NA ŚWIECIE

W Stanach Zjednoczonych pierwszy zorganizowany konwój wozów, liczący około stu wozów, wyrusza tzw. szlakiem oregońskim na Dziki Zachód.


W POLSCE

„Życie snem” Franca Grillparzera oraz „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry inaugurują pierwszy sezon działalności Teatru Skarbkowskiego we Lwowie. Do czasu uzyskania przez Galicję autonomii w ramach Austro-Węgier, teatr będzie zobowiązany do wystawiania sztuk także w języku niemieckim.

1846

Rabacja galicyjska – antyszlacheckie wystąpienie chłopów, którzy w dużej mierze nie poparli rewolucji krakowskiej – przybiera postać pogromów ludności ziemiańskiej, w mniejszym stopniu także urzędników. Najbardziej znanym przywódcą chłopskich oddziałów jest Jakub Szela.

1849

W Paryżu umiera Fryderyk Chopin, w latach 20. XIX w. jeden z gości warszawskiego salonu państwa Kolbergów. Obok rozkochanej w muzyce fortepianowej matki Oskara Kolberga, to on był głównym źródłem kompozytorskich aspiracji ojca polskiej etnografii.

1857

Przełomowy rok dla naukowej działalności Kolberga. W Warszawie ukazują się „Pieśni ludu polskiego” – tom, który zawiera zbiór 400 ballad i melodii tanecznych bez opracowania harmonicznego (reedycja w ramach powojennego wydawnictwa Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga jako tom 1).


W POLSCE

Cztery lata po skonstruowaniu lampy naftowej, w Klęczanach koło Nowego Sącza Ignacy Łukasiewicz otwiera pierwszą na świecie rafinerię, w której produkowane będą: nafta, oleje smarne i asfalt.


NA ŚWIECIE

Francuski zecer Édouard-Léon Scott de Martinville opatentowuje tzw. fonautograf, pierwsze na świecie urządzenie do zapisu dźwięku. W tym samym roku rozpoczyna się druga wojna opiumowa między Chinami a Wielką Brytanią i Francją.

1865

Oskar Kolberg
publikuje monografię „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzka i tańca. Serya 1. Sandomierskie” – pierwszy z kilkudziesięciu tomów publikacji przedstawiającej kulturę ludową na ziemiach polskich.


W POLSCE

W ramach represji po powstaniu styczniowym władze carskie zsyłają setki Polaków – w tym przedstawicieli nauki i inteligencji – na Syberię. Jest wśród nich przyrodnik i lekarz Benedykt Dybowski, który w tym roku rozpoczyna badania jeziora Bajkał i jego fauny.


NA ŚWIECIE

Amerykańska Izba Reprezentantów przyjmuje 13. poprawkę do konstytucji kraju, która znosi niewolnictwo; w maju wojskom Unii poddają się ostatnie oddziały Konfederatów – kończy się wojna secesyjna.

1872

W Krakowie zostaje powołana Akademia Umiejętności.

Rozpoczyna się budowa transandyjskiej linii kolejowej wiodącej z Limy do Oroya – odcinek projektuje polski inżynier Ernest Malinowski.

1883

Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski – uczeni z Uniwersytetu Jagiellońskiego – dokonują skroplenia powietrza, tlenu, azotu i tlenku węgla metodą kaskadową.

1888

W Rochester w Stanach Zjednoczonych zostaje skonstruowany pierwszy aparat fotograficzny marki KODAK – łatwość robienia zdjęć w terenie związana z tym wynalazkiem została wkrótce doceniona przez antropologów.

1890

3 czerwca w Krakowie umiera Oskar Kolberg.


W POLSCE

Miesiąc po śmierci Kolberga na Wawelu zostaje pochowany Adam Mickiewicz.


NA ŚWIECIE

Dymisja Ottona von Bismarcka z urzędu kanclerza Rzeszy, początek polityki światowej ekspansji Niemiec (Weltpolitik).

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 08/2014

Artykuł pochodzi z dodatku „Wariacje Kolbergowskie