Jestem żoną katechety [LIST DO REDAKCJI]

Jakie moralne prawo mają księża, żeby zabraniać katechetom strajku w imię Ewangelii? Dlaczego robicie to rodzinom chrześcijańskim, takim samym członkom Kościoła jak Wy?
Strajk nauczycieli, Sieradz, 8 kwietnia 2019 r. / /  FOT. Adam STASKIEWICZ/East News
Strajk nauczycieli, Sieradz, 8 kwietnia 2019 r. / / FOT. Adam STASKIEWICZ/East News

Piszę ten list, żeby zwrócić uwagę na temat nieistniejący w dyskusji o strajku nauczycieli ani w jakiejkolwiek dyskusji dotyczącej świeckich w Kościele w Polsce. Mam na imię Anna i zastanawiam się, czy to, że jestem żoną katechety, jest błogosławieństwem, czy przekleństwem. Zapewne nasunie się myśl, że skoro mam taką wątpliwość, to może niech mąż się przekwalifikuje i podejmie inną pracę. Rzecz w tym, że on kocha to, co robi, i robi to z pasją. Ma świetny kontakt z młodzieżą, potrafi wydobyć z niej energię i wielkie pokłady empatii i dobra. Jest zatem na właściwej drodze, a mi pozostaje go w tym wspierać.

Coraz boleśniej odczuwam to, że należę z racji męża katechety do gorszego sortu Kościoła. Zbliża się strajk nauczycieli. Postulują oni wzrost płac, skądinąd ich postulat jest słuszny. Co robi Kościół instytucjonalny w tej sprawie? Mówi, że katechetom nie wolno strajkować, gdyż reprezentują biskupa, a głoszenie Ewangelii jest niezależne od dóbr materialnych. Czy jest to w ustach hierarchów troska o wiernych, czy jest to przejaw daleko idącego jej braku oraz – co wybrzmiewa szczególnie mocno – przejaw hipokryzji? Jak w tej sytuacji postąpiłby Jezus?

Gdy duchowni mówią publicznie, że katecheci nie powinni przystępować do strajku, bo „Jezus przeprowadzi ich przez biedę”, chciałam zadać jedno pytanie: czym dla księży jest godność rodziny? Pracujemy nie po to, by się bogacić, ale żeby zapłacić rachunki, spłacić kredyt hipoteczny, kupić jedzenie i odzież dla rodziny, opłacić bilety miesięczne, kupić lekarstwa. Po to pracujemy – trudno byłoby nam zarzucić materializm. To odpowiedzialność za członków rodziny, którzy są zależni od nas i od tego, ile środków finansowych do domu przyniesiemy. Co miesiąc zadłużam kartę kredytową na tysiąc złotych. Żyjemy skromnie. Wiem, czym są second handy i wyprzedaże, tania żywność z marketów. Tak żyje większość Polaków.

Czasami myślę, że księża zamieszkują rzeczywistość, której nie ma. Są mieszkańcami utopijnej krainy, zamknięci w szklanej kuli, z dala od realiów. To, na co ja pracuję, oni najczęściej mają zapewnione – przysłowiowy wikt i opierunek, dach nad głową. Przeraża mnie to, że gdy z nimi rozmawiam, każde niemal zdanie zaczynają od „Ja”. „Ja jestem zmęczony, bo niedziela i tyle pracy, ja muszę to, ja chciałbym tamto”. Mam w rodzinie księdza i jeśli wziąć pod uwagę aspekt standardu życia (finansowy), to mnie i moich najbliższych dzielą lata świetlne od tego, jak żyje on i jego koledzy księża (są to osoby w moim wieku). Kwota, którą jednorazowo on wydaje na jedną parę butów, to dla nas roczny, a nawet dwuletni wydatek na buty dla całej rodziny. Proboszczowie wiejscy pozamykani w swoich plebaniach-współczesnych twierdzach, oddalonych od siebie o kilka kilometrów, stroniący od zwykłych ludzi, żyjący komfortowo, bez lęku, że nie starczy na leki, na książki, na raty kredytu. Żyjący w fikcji świata, jak na wakacjach. Takich spotykam wielu. Kręcą się wokół ogona własnych potrzeb i kaprysów. Nie kwestionuję, że zdarzają się inni, żyjący inaczej – rzadko, ale i takich także spotkałam na swej drodze. Nierzadko bywają oni wyśmiewani przez kolegów „po fachu”. Środowisko kościelne postrzega ich jako frajerów. Nie wiem, dlaczego duchowni myślą, że ludziom zaimponują drogim samochodem czy drogimi wakacjami. Nie tego szukamy, nie tego od nich oczekujemy. Zaimponujecie nam wytrwałym naśladowaniem Chrystusa, duchowością (w końcu od tego wziął się wyraz „duchowny”). Nie imponujecie nam władzą, majątkiem czy poklaskiem, ale skromnością, prawdą, życiem w służbie dla innych. Takim życiem, w którym widać Jezusa. Miłością do Boga i bliźnich. Dla nas, ludzi posiadających rodziny, skupionych na potrzebach drugiego człowieka, miłość jest czymś naturalnym, podobnie jak opiekuńczość, empatia. Tak żyjemy, wzajemnie dzieląc się miłością. Pokochajcie nas, świeckich ludzi Kościoła. Nie jest nam wcale łatwo, gdy grzechy duchownych rzutują na to, jak postrzegają wierzących katolików inni. Obwiniają nas o pedofilię. Myślę, że mają rację, ponieważ siedzimy w tej i w wielu innych sprawach cicho, nie jak Jezus, ale jak konformiści.

Lekcja od Kościoła

Proboszczowie posyłają księży do szkół, żeby szkoły opłacały im ZUS. Mówią o tym oficjalnie. Księża uczą zwykle religii w średnich szkołach, tam trudno znaleźć pracę świeckiemu katechecie. Wśród księży jest taki trend, by mieć na lekcji ułożoną młodzież i nie mieć kłopotu z dyscypliną. Różnie bywa z umiejętnością kontaktu z młodzieżą i, ogólniej rzecz ujmując, szczerego i głębokiego kontaktu z ludźmi w przypadku tzw. duchownych diecezjalnych. Ze świeckimi katechetkami i katechetami bywa też różnie. Wracając do głównego wątku, skoro mamy nauczanie religii w szkole i skoro koniec końców finansowane jest ono przez państwo, a w państwie obowiązuje Konstytucja (na którą wielu się powołuje, a niewielu ją tak naprawdę zna i respektuje), ona zaś daje możliwość strajku obywatelom, to czy takie stawianie sprawy przez Kościół w stosunku do nauczycieli religii nie stanowi ograniczenia praw obywatelskich? Czy nie powinniśmy zastanowić się nad tym aspektem poszanowania praw człowieka i obywatela? Gdy księża spotykają się z kierowanym pod ich adresem zarzutem życia w luksusie, zwykle używają argumentu, że za pracę (ich pracę) należy się godziwe wynagrodzenie. Argument ten jest bardzo często przywoływany również przez hierarchów kościelnych. Niestety, nie dotyczy on świeckich katechetów. Dedukując jednak, skoro niektóre kurie zabraniając strajku używają argumentu, że świecki katecheta reprezentuje biskupa, to dlaczego tak dotkliwie różnicują sytuację finansową w stosunku do samych siebie? Gdy mój mąż głosi rekolekcje w kościele dla uczniów, nie płaci mu za to nikt, po rekolekcjach wraca do szkoły i prowadzi lekcje religii. Proboszcz mówi, że przecież dostają pieniądze ze szkoły, a w ten sposób można oszczędzić, bo gdyby rekolekcje głosił ksiądz, musiałby za to zapłacić. Krewny ksiądz za trzydniowe rekolekcje wielkopostne inkasuje od pięciu tysięcy do ośmiu tysięcy złotych (takie są stawki, w Wielkim Poście głosi je kilka razy). Gdy rekolekcje głosi mąż, robi to bez wynagrodzenia. Jakie moralne prawo mają księża, żeby zabraniać katechetom strajku w imię Ewangelii? Pocieszam się tym, że nam będzie łatwiej przejść przez biblijne ucho igielne. Jednak ciśnie się na usta pytanie, dlaczego nam to robicie? Dlaczego robicie to rodzinom chrześcijańskim, takim samym członkom Kościoła jak Wy?

Czy fakt, że jesteśmy świeckimi katolikami, czyni nas gorszymi od Was? Jeśli tak właśnie myślicie, a zbyt często dajecie temu przejaw, pochłania Was pycha. Dlaczego empatię macie tylko wobec samych siebie? Świetnie zilustrowała ten problem nieszczęsna konferencja w sprawie pedofilii w polskim Kościele. Jezus nie wybrał faryzeuszy i uczonych w Piśmie, wybrał zwykłych ludzi, tych zapomnianych, zmarginalizowanych, tych, którzy mają uczucia. Tak trudno mi Was kochać, hierarchowie. Tak trudną lekcję mi dajecie. Tak trudno mi w wielu z Was dostrzec naśladowców Jezusa. Tak mocno na pierwszy plan wybija się władza. Proszę, zejdźcie z tronów i zapraszam do życia zwykłej rodziny. Zapraszam do mnie, poobserwujcie, jak wygląda życie tych, którzy w Kościele stanowią większość. Życie świeckich. Zobaczcie, jak to jest, gdy w tym miesiącu całą pensję oddałam na leczenie i spłatę hipotecznego kredytu. Nie mam prawa chcieć, by mój mąż zarabiał więcej? Ja też pracuję w strefie budżetowej. Mamy analogiczne pensje z tą różnicą, że u mnie one są wypłacane według uznania, a widełki na tym samym stanowisku sięgają kilku tysięcy. Na podwyżki dla pracowników szans nie ma, na transparentność zarobków zasadniczych też nie. Wiem, mój wybór.

Kilkanaście lat temu szukaliśmy środków finansowych na przeżycie po przyjściu na świat naszego dziecka – były to czasy, gdy urlop macierzyński trwał 16 tygodni, dojeżdżałam do pracy 60 km, a dojazd środkami komunikacji zajmował mi dwie godziny w jedną stronę. Pragnęłam choć rok zostać z dzieckiem w domu. Mąż wówczas poprosił księdza o kilka dodatkowych godzin lekcyjnych, wiedział, że będą wolne, a to podratowałoby jakoś nasz budżet. Co wówczas usłyszał? Usłyszał, że ksiądz wziął właśnie antenę satelitarną na raty i musi to spłacać, zatem nie da mężowi tych godzin. Powiedział, że skoro postanowił mieć dzieci, to już jego problem, żeby je utrzymać.

Gdy przenieśliśmy się do innego miasta, bym miała bliżej do pracy (a były to czasy wysokiego bezrobocia), zmieniliśmy tym samym diecezję. Czy było lepiej? Kilka lat temu cofnięto mężowi misję do nauczania religii z powodu rzekomego braku godzin. Na podstawie cofnięcia stracił wówczas pracę, choć godzin było tyle samo, co wcześniej. Mąż z powodu cofnięcia skierowania stracił pracę. Najtragiczniejsze było dla mnie to, co powiedział wówczas reprezentant kurii, że tylko on z trójki uczących ma rodzinę, zatem do cofnięcia skierowania i utraty pracy zostanie wytypowany on. Pozostałe osoby były samotne i posiadanie rodziny dla kierownika referatu katechetycznego było powodem cofnięcia skierowania do nauczania religii, z wnioskiem o które wystąpiła do biskupa dyrektorka szkoły. Na nic zdały się prośby i błagania.

Jestem gorszym sortem katolików, bo mam rodzinę. Nadmienię, że jedna z tych osób miała dwa etaty w dwóch szkołach i własną firmę, ale była związana blisko z osobą decyzyjną w sprawie (nie chcę wchodzić w sferę obyczajową, nie to jest istotą listu). Co czułam, gdy to usłyszałam? Co czułam, gdy dowiedziałam się, że powodem utraty misji i pracy jest posiadanie rodziny?

Zgorszenie i rozczarowanie. To czułam. Ostatnio płaciłam 50 zł za „obsługę bierzmowania” córki. Jeśli pomnożyć to razy ponad sto osób, obsługa wyniosła kilka tysięcy. Jaka obsługa? Kto Wam dał moralną legitymację do zabraniania strajku, skoro tak wysoko wyceniliście „obsługę” sakramentu? Jeśli biskup przyzwala na takie „obsługi”, a katecheta go reprezentuje, to powinien nie tylko strajkować, ale zażądać wzrostu płac o 400 procent. Ale w Kościele są równi i równiejsi, jak w każdej instytucji. Demokracja do Kościoła jeszcze nie dotarła.

Pełnoprawni uczestnicy

Może teraz, wyrażając zgodę na ograniczenie godzin lekcji religii do jednej tygodniowo, pomyślicie, Drodzy Hierarchowie, ile osób świeckich przez tę decyzję zmierzy się z utratą pracy. Niektóre diecezje dogadały się z kuratoriami, że w czasie strajku nauczyciele katecheci będą sprawować opiekę nad dziećmi. Drodzy Biskupi, Drodzy Księża, zachęcam, abyście sprawowali opiekę nad dziećmi w tym czasie, wszak duchowni mają przygotowanie pedagogiczne. Zróbcie to zgodnie z przekazem Ewangelii, bez zapłaty, a tym, którzy mają na utrzymaniu rodziny, dajcie prawo do strajku, które – być może – dałby im Jezus. Dzieląc środowisko nauczycielskie na katechetów i pozostałych nauczycieli strzeliliście sobie w piętę, przyczyniając się do szybkiego usunięcia religii ze szkół.

Polecam, abyśmy wszyscy przeczytali Ewangelię i artykuł 32 Konstytucji i zastanowili się, co uczyniłby Jezus, gdyby przyszło Mu żyć tu i teraz.

Wierzę, że mój list przyczyni się do tego, iż tematy, które poruszyłam, staną się tematami poważnej, społecznej dyskusji. Wylałam trochę tego, co mi leży na sercu. Wiem też, że świeccy nie mają prawa do milczenia i tylko oni tak naprawdę mogą zmienić Kościół. Żeby tak się stało, muszą najpierw zawalczyć o to, by stać się jego pełnoprawnymi uczestnikami.

Anna, żona katechety (nazwisko do wiadomości redakcji)

Skróty pochodzą od redakcji


CZYTAJ TAKŻE

Dr hab. MIKOŁAJ HERBST: Państwo marnuje właśnie kolejną okazję, by określić, kim ma być nauczyciel przyszłości w przyszłej edukacji.

 

 

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]