Jak obalano Kaddafiego

21-27 lutego: kraje zachodnie ewakuują swoich obywateli.

21-22 lutego: ministrowie spraw wewnętrznych i sprawiedliwości przechodzą na stronę opozycji, we wschodniej Libii część wojska staje po jej stronie. Wydaje się, że Kaddafi upadnie. Ale wierne mu wojsko coraz brutalniej rozpędza protesty; szczególnie krwawo w Trypolisie. Opozycja ogłasza, że kontroluje Bengazi.

28 lutego: po ONZ i USA także UE ogłasza sankcje przeciw Kaddafiemu i jego ludziom (obejmują m.in. zakaz wjazdu do UE i blokadę kont).

Koniec lutego - początek marca: eskalacja przemocy ze strony władz, naloty na miasta we wschodniej Libii. Pokojowa rewolucja zamienia się w zbrojne powstanie. Wschodnia część kraju z Bengazi jest w rękach powstańców. Kaddafi kontroluje część zachodnią; tu bronią się odizolowane ośrodki, jak Misurata. Z kraju uciekają gastarbeiterzy, pochodzący głównie z Afryki (do października wyjedzie ich 720 tys.). Są doniesienia, że po stronie Kaddafiego walczą afrykańscy najemnicy, i że wśród najemników są też obywatele krajów Europy Wschodniej, np. piloci.

Początek marca: wojska Kaddafiego zaczynają marsz na wschód, spychając pozbawionych ciężkiego sprzętu powstańców. Ci proszą wspólnotę międzynarodową o przeforsowanie zakazu lotów nad Libią. Zażarte walki o kolejne miasta.

10 marca: Francja jako pierwsza uznaje Narodową Radę Tymczasową za "jedyną reprezentację Libii".

17 marca: kolumny wojska z czołgami i artylerią zbliżają się do Bengazi; zaczyna się bitwa o miasto. Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwala rezolucję zezwalającą na użycie siły dla ochrony ludności cywilnej, rezolucja nie przewiduje wysłania sił lądowych.

18 marca: Kaddafi ogłasza rozejm, ale jego armia kontynuuje atak na Bengazi. Są obawy, że jeśli miasto padnie, dojdzie do masakry.

19 marca: nieformalna koalicja kierowana przez Francję, Wielką Brytanię i USA zaczyna naloty; siły Kaddafiego cofają się spod Bengazi. Liga Arabska ma zastrzeżenia, ale ostatecznie daje Zachodowi wolną rękę. Niektóre kraje arabskie, np. Katar, pomagają powstańcom materialnie. Główne arabskie telewizje, jak Al-Dżazira, popierają powstanie.

31 marca: NATO obejmuje dowództwo nad operacją libijską. Do października samoloty Sojuszu przeprowadzą 26 tys. lotów. Na początku atakują infrastrukturę i ciężki sprzęt armii Kaddafiego, eliminują jego lotnictwo i siły pancerne. Później lotnictwo NATO, kierowane z ziemi przez zachodnie siły specjalne, będzie wspierać wojska powstańcze.

Koniec marca - kwiecień: w zażartych walkach powstańcy bronią oblężonej Misuraty, na ulicach budowane są barykady. Armia Kaddafiego dociera prawie do centrum, ale zostaje odparta. Miasto, zwane "libijskim Sarajewem", jest zaopatrywane drogą morską: tędy wywożeni są ranni. Marynarka Kaddafiego usiłuje zatapiać statki płynące z pomocą dla Misuraty. Walki trwają także w innych miastach. Są doniesienia, że żołnierze Kaddafiego masowo gwałcą kobiety.

11 maja: obrońcy Misuraty zajmują podmiejskie lotnisko, mieszkańcy czekają z nadzieją na desant zachodnich wojsk. Na Zachodzie trwa dyskusja, czy wysłać do Libii siły lądowe; przeważa opinia, że interwencja ograniczy się do lotnictwa.

Kwiecień - czerwiec: na frontach impas. Obie strony są za słabe, aby wygrać, ale za mocne, by przegrać. Libia może zostać trwale podzielona.

27 czerwca: Międzynarodowy Trybunał Karny wydaje nakaz aresztowania Kaddafiego. Zarzuty to mordy na cywilach, tortury, zorganizowane gwałty w celu zastraszenia ludności.

Lipiec: z Gór Zachodnich rusza powstańcza ofensywa na Trypolis, ale zostaje zatrzymana.

15 lipca: międzynarodowa grupa kontaktowa ds. Libii uznaje Radę Tymczasową za "jedyny prawowity rząd" Libii.

16 sierpnia: siły Kaddafiego używają po raz pierwszy rakiety balistycznej Scud: wystrzelona na pozycje powstańcze pod Bregą, rakieta chybia.

19 sierpnia: powstańcy opanowują miasto Al-Zawiya. Kolejni współpracownicy i generałowie Kaddafiego przechodzą na drugą stronę lub uciekają, głównie do Algierii i Nigru.

Druga połowa sierpnia: przełom na froncie, siły powstańcze wspierane przez lotnictwo NATO idą szybko na Trypolis.

20 sierpnia: powstańcy zajmują Bregę, ośrodek przemysłu naftowego. Krwawe walki o stolicę.

21-23 sierpnia: bitwa o Trypolis; powstańcy zajmują miasto. Broni się jeszcze kilka miast wiernych Kaddafiemu, w tym jego rodzinna Syrta. Nie wiadomo, gdzie jest Kaddafi, który w przesłaniach radiowych wzywa swych zwolenników do oporu. Część jego rodziny (w tym żona) i współpracownicy uciekają do Algierii.

1 września: konferencja ds. Libii w Paryżu; Zachód obiecuje pomoc w odbudowie i "uwalnia" libijskie fundusze zdeponowane za granicą, dotąd zamrożone.

9 września: Interpol ogłasza globalny list gończy za Kaddafim.

12 września: kolejni członkowie rodziny i zaufani Kaddafiego uciekają do Nigru.

17 września: Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przekazuje miejsce Libii w ONZ przedstawicielom Rady Tymczasowej.

27 września: w przemówieniu radiowym Kaddafi zapewnia, że jest nadal w Libii.

7-9 października: siły Rady Tymczasowej zajmują centrum Syrty.

17 października: po wielu tygodniach walk siły Rady Tymczasowej zajmują Bani Walid.

19 października: nadal ciężkie walki o Syrtę; w rękach sił wiernych Kaddafiemu jest już tylko jedna dzielnica.

20 października: siły Rady Tymczasowej kontrolują całą Syrtę. Kaddafi ginie podczas próby ucieczki z miasta.

Opracował WP (Źródła: APA, AFP, "Tygodnik Powszechny")