Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Jak pisał Norman Davies, to miasto jest „kwiatem Europy”, jej mikrokosmosem. W tym miejscu po II wojnie światowej dokonała się rzecz niezwykle dramatyczna – całkowita wymiana ludności. Objawiły się cechy totalitaryzmu – i hitlerowskiego, i stalinowskiego – ludobójstwo i przymus. Nowi mieszkańcy zbudowali we Wrocławiu własną tożsamość, otwartą i w pełni suwerenną. Wówczas, kiedy tutaj przybywali ze swoimi doświadczeniami i tradycjami, Wrocław, zniszczony w 80 procentach, pełen historii i piękna, był dla nich miastem obcym. Wielu z nich przyjechało ze Wschodu – z tych terenów, które Timothy Snyder nazywa skrwawionymi ziemiami. Dwadzieścia lat po tych wydarzeniach wrocławski metropolita Bolesław Kominek napisał „Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci w chrystusowym urzędzie pasterskim”, w którym padły znane dzisiaj słowa: „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie...”. Dwie dekady po okrutnym, bezprecedensowym okresie mordowania, kiedy żyli jeszcze świadkowie tamtych wydarzeń, we Wrocławiu podjęto próbę pojednania sąsiednich, zwaśnionych dotąd narodów. Jeśli wspominam Bolesława Kominka, to dlatego, że jest on symbolem prawdziwego, głębokiego pojednania. Jego postać uświadamia, że skrwawione ziemie, choć były świadkiem tak wielkich cierpień, mogą wydać plon wybaczenia i pokoju. Większa część tekstu „Orędzia” skierowanego do biskupów niemieckich to przypomnienie historii relacji polsko-niemieckich – anamneza, która jest warunkiem koniecznym, aby czas (boski kairos) zagoił wszystkie rany. Kominek, katolicki biskup, ale także filozof, myśliciel i polityk, dostrzegł, że historia jest znacznie bardziej skomplikowana, a droga do Europy zjednoczonej wiedzie przez pojednanie z sąsiadami, nie ponad trudnymi problemami z przeszłości, ale pomimo nich. Pisał: „Sposób mówienia nie może być nacjonalistyczny, lecz musi być europejski w najgłębszym znaczeniu tego słowa. Europa to przyszłość – nacjonalizmy są wczorajsze”. Wrocław, Europejska Stolica Kultury 2016 r., jest znakomitym miejscem na spotkanie historyków, wybitnych pisarzy z Polski i ze świata oraz miłośników historii, którzy wspólnie spróbują w wyłożonym powyżej sensie odbyć podróż do przeszłości.
