CZY ISTNIEJĄ GRANICE NAUKI?: George Ellis

(ur. 1939) południowoafrykański matematyk, fizyk i filozof, najbardziej ceniony za osiągnięcia w dziedzinie kosmologii. W 2004 r. uhonorowany Nagrodą Templetona.

30.09.2014

Czyta się kilka minut

NAUKA ma do czynienia ze związkami przyczynowymi i stanami powtarzalnymi. Zajmuje się systemami wyizolowanymi, wykluczając czynniki, które je zaburzają. Dopiero wtedy możliwe jest uzyskanie powtarzalnego wyjaśnienia. Nauka nie zajmuje się pięknem, sensem czy dobrem i złem, ponieważ nie da się stworzyć powtarzalnego eksperymentu, który pozwoliłby ustalić, czy np. coś jest dobre, czy złe. Nie istnieją jednostki miary dobra i zła. Dlatego nauka nie zajmuje się np. etyką. Granice nauki wynikają też z jej metodologii. Nauka zakłada, że prawa stosują się do szeregu podobnych obiektów, a np. kosmologia zajmuje się jednym obiektem: Wszechświatem. Jeśli nawet istniałyby prawa dla takiego obiektu, to nie ma jak zbadać ich doświadczalnie. Podobnie nie zbadamy np. teorii Wieloświata, a to właśnie weryfikacja doświadczalna decyduje o sukcesie nauki. Eksperymenty także podlegają ograniczeniom – przy największych i najmniejszych skalach. W pierwszym przypadku nie możemy sięgnąć wzrokiem poza horyzont wyznaczony przez światło, które podróżowało ku nam od początku istnienia Wszechświata. W drugim przypadku, mikroskopy sięgają najwyżej skali atomowej. Akceleratory pozwalają obserwować cząstki elementarne, ale też ogranicza je rozmiar i maksymalna energia, którą dysponują. Powyżej pewnej granicy możemy tylko ekstrapolować to, co już wiemy. Potrafimy dokonywać bardzo eleganckich ekstrapolacji, ale to wciąż tylko zgadywanki.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
PROFESOR GEORGE ELLIS (ur. 1939) jest pochodzącym z RPA fizykiem teoretycznym, kosmologiem oraz filozofem zajmującym się zagadnieniami z pogranicza nauki i religii. Wspólnie ze Stephenem Hawkingiem prowadził w latach 70. XX wieku przełomowe badania nad… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 40/2014

Artykuł pochodzi z dodatku „Wielkie Pytania #1: Granice Nauki