Człowiek wielu światów

„To malarstwo rozpięte na ramionach miłości »niebiańskiej« i miłości »ziemskiej«.

27.08.2018

Czyta się kilka minut

Rozdarty przez te dwie miłości malarz przypomina czasem anioła, a czasem nietoperza wiszącego w podziemiach opuszczonej świątyni” – napisał o przyjacielu Tadeusz Różewicz. Nowosielski, wielki twórca pomiędzy światami: Wschodem i Zachodem, religią i erotyką, teologią i sztuką. Czy może raczej – łączący te światy w sobie, a przez to zawsze osobny, nigdzie do końca nieprzystający, wewnętrznie rozdarty.

Biografia artysty to gatunek trudny. Krystynie Czerni udała się rzecz niemal niemożliwa: drobiazgowo odtwarzając życiorys Nowosielskiego, ani na chwilę nie traci z pola widzenia jego dzieła i jego życia duchowego, choć zastrzega, że szczegółowe opracowanie tematu jego malarstwa religijnego i monumentalnego (a Nowosielski służył swoją sztuką zarówno prawosławnym, jak i katolikom obu obrządków, u wszystkich zresztą budząc kontrowersje) wyłączyła do osobnej publikacji. Historyczka sztuki i uczennica prof. Mieczysława Porębskiego poszła w ślady mistrza, który jako krytyk przez dziesięciolecia towarzyszył Nowosielskiemu, a równocześnie okazała się niestrudzoną badaczką archiwów i zbieraczką świadectw, konfrontującą rozmaite relacje o przeszłości. Ta sumienność zawsze czemuś służy: wzbogaceniu tła, na którym tym wyraźniej rysuje się sylwetka bohatera, przede wszystkim zaś zbliżeniu do jego wewnętrznej tajemnicy. Portret, który w rezultacie powstał, fascynuje.

I jeszcze jedno: Nowosielski jest dla Krystyny Czerni „najwybitniejszym może polskim malarzem współczesnym” i „jednym z najciekawszych twórców i myślicieli współczesnej Polski”, ale jej praca nie ma w sobie nic z hagiografii. Pokazuje jasne i ciemne strony życia Nowosielskiego, włącznie z jego alkoholizmem. Oddaje sprawiedliwość jego żonie, która dla tego związku poświęciła własny talent malarski. „Jest w tych akapitach odwaga w poruszaniu kłopotliwych tematów – pisał w „Tygodniku” Dariusz Czaja, recenzując przed siedmiu laty pierwsze wydanie „Nietoperza...”, które ukazało się w Znaku wkrótce po śmierci artysty. – Jest sprawozdawczy, unikający emocji i taniego moralizowania opis sytuacji. Jest dyskrecja i nadzwyczajna zupełnie empatia. Jest pragnienie zrozumienia i czułość”. Jak dobrze, że jezuickie wydawnictwo wznowiło tę książkę! ©℗

Krystyna Czerni, NIETOPERZ W ŚWIĄTYNI. BIOGRAFIA JERZEGO NOWOSIELSKIEGO, Wydawnictwo WAM, Kraków 2018, ss. 448 + ilustr.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Tomasz Fiałkowski, ur. 1955 w Krakowie, absolwent prawa i historii sztuki na UJ, w latach 1980-89 w redakcji miesięcznika „Znak”, od 1990 r. w redakcji „TP”, na którego łamach prowadzi od 1987 r. jako Lektor rubrykę recenzyjną. Publikował również m.in. w… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 36/2018