Gimnastyka nad „Przedwiośniem”
Gimnastyka nad „Przedwiośniem”
Chcąc stworzyć sztukę na naszą miarę, musimy zwiększyć w niej udział wysiłku fizycznego” – przekonywał grany przez Andrzeja Dobosza Filozof w pamiętnej scenie z „Rejsu” Marka Piwowskiego. Ta gimnastyka zaowocowała właśnie wygumkowaniem z „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego treści uznanych za zbędne.
Wybór „Przedwiośnia” do wspólnej lektury podczas tegorocznego Narodowego Czytania Andrzej Duda uzasadnia niezwykłą aktualnością powieści i tym, że proponuje ona krytyczną refleksję nad ojczystymi dziejami. Z kolei odpowiedzialny za opracowanie nowej wersji tekstu Andrzej Dobosz dodaje, że utwór Żeromskiego zwraca uwagę na to, jak nierozstrzygnięte konflikty społeczne mogą zagrozić krajowemu bezpieczeństwu.
Tyle że redakcja przeprowadzona przez Dobosza nie polega tylko na usunięciu archaizmów, przestarzałych bądź zanikających w potocznej polszczyźnie spójników lub powtarzających się (zdaniem Dobosza: niepotrzebnie) wyrazów bliskoznacznych. A w związku z tym zamiast zaproponowanego przez Michała Nogasia Społecznego Komitetu Obrony Tudzież(y) powinniśmy raczej zawiązać komitet obrony bohaterów literackich przed skazywaniem ich na spłaszczenie.
Dobosz, poza kosmetycznymi w swoim mniemaniu zmianami, dokonał bowiem znaczących ingerencji m.in. w charakterystykę opisywanych czasów i postaci. Wystarczy rzut oka na pierwsze strony powieści, by przekonać się, że w jego wersji „Przedwiośnia”, to już nie protekcja, ta „cicha, pokorna, dobra wróżka”, jak pisze Żeromski (ach, te przymiotniki!), a tylko wesołość, inteligencja i odrobina drwiny z Moskala są drogą do wymarzonej dla ludzi pokroju ojca Cezarego Baryki kariery w Rosji. Uproszczeń w charakterystykach Seweryna i Cezarego Baryki jest więcej. U Żeromskiego bohater, mimo wrodzonej uczciwości, miał jednak w sobie pewien mieszczański rys, który sprawiał, że byłby gotów zrobić wszystko to, co każą „starsi”. Dobosz pozostawia go „człowiekiem z gruntu uczciwym”, który „nie robiłby nic podłego”, usuwając wszelkie wątpliwości, które czynią postać niejednoznaczną. Strach zaglądać dalej.
Jeśli chcemy osiągnąć nową wartość, musimy doprowadzić do konfliktu, mawiał w „Rejsie” Filozof. Po raz kolejny się udało, bo wrocławianie już zapowiedzieli, że 8 września przeczytają „Przedwiośnie” bez jego skrótów.
Czytaj także:
Stanisław Mancewicz w felietonie "Lądowania": "Jakby się ktoś pytał, jesteśmy zwolennikami dowolnych interwencji w dziełach literackich".
Ryszard Koziołek o Prezydenckim Kanonie Niepodległości: "Nie oburza mnie ten zestaw lektur ani nie martwi widomy zamysł ideologicznego wykorzystania literatury. To przedsięwzięcie raczej mnie rozczula".
Ten materiał jest bezpłatny, bo Fundacja Tygodnika Powszechnego troszczy się o promowanie czytelnictwa i niezależnych mediów. Wspierając ją, pomagasz zapewnić "Tygodnikowi" suwerenność, warunek rzetelnego i niezależnego dziennikarstwa. Przekaż swój datek:
Autor artykułu

Dodaj komentarz
Usługodawca nie ponosi odpowiedzialności za treści zamieszczane przez Użytkowników w ramach komentarzy do Materiałów udostępnianych przez Usługodawcę.
Zapoznaj się z Regułami forum
Jeśli widzisz komentarz naruszający prawo lub dobre obyczaje, zgłoś go klikając w link "Zgłoś naruszenie" pod komentarzem.
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
"Płácżeſz, á to wiem pewnie, nie rozumieſz cżemu..."
Nie zdziwilabym się, gdyby
Przemalować też by należało "Bitwę pod Grunwaldem",
Czemu nie?
ponieważ
i wszystko jasne
Thank you, Captain Obvious.
Nie zgadzam się. Przede
To o co ten niepokój?
Na moją uwagę, że nie można
Nie tylko dla młodzieży się adaptuje.
"Nie tylko dla młodzieży się
i po cóż to cmokanie
Proponuję jednak spojrzeć na
a to nie do P a n i było
To właśnie lokalizacja (tuż
Ten nieoczekiwany "strzał z boku" był ewidentnie
Oczywiście, że jest to
co tam 'tudzież'
Czepiam się niteczki
Po pierwsze,
dla porządku dodam,
Dziękuję za informację.
.
Tak, ale
Opcję autocenzury
Zajrzałem (dziękuję za link)
Cóż, ocena duchowej strony
W rewanżu polecam uważną lekturę
Dziękuję.
.
Nie wiem, czy ktoś jeszcze tu zajrzy,
Dobre!
Sądzę, ze korektor, a potem
https://wiadomosci.onet.pl
Czytam dzisiaj, ze pan
"Przedwiośnie" Plus. Do
Hunwejbinom.
Wypada przeprosić za
'm' na klawiaturze tuż obok 'n'
A pomylić 'b' z 'w' i to dwukrotnie?
oczywiście, że trudniej pomylić
.
brawo bis-pis
Pan p.o. prezydenta wpisuje