Bardzo ciekawy komentarz, dziękuję! Muszę przyznać, że ja raczej entuzjastycznie podchodzę do przywracania dziełom dawnych mistrzów "oryginalnych" form, ale rzeczywiście, kwestia wspomnianej przez Pana recepcji na przestrzeni wieków nie jest sprawą, którą można całkiem zignorować. Pamiętam, że jeszcze lata temu, na konferencji poświęconej renowacjom dzieł sztuki, taki właśnie argument pojawił się w dyskusji na temat ewentualnego zdjęcia czarnego tła z Damy z Gronostajem: że ten obraz jest zbyt znany i rozpoznawalny w formie obecnej, więc lepiej nie ryzykować...

Nie miałem pojęcia, że to czarne tło "Damy" jest wynikiem późnej przeróbki w guście epoki! W tym przypadku nie miałbym skrupułów, ale co zrobić ze "Strażą nocną", która ponoć w ogóle nie jest sceną nocną, a swoją "typowo rembrandtowską" mroczność zawdzięcza warstwom brudu i starzejącego się werniksu? Czy można to porównać z poezją ruin i dać sobie spokój z walką z czasem, tak jak nikt nie odbudowuje Forum Romanum? Niekiedy czas dodaje nie tylko ogólnego kolorytu, ale i znaczących szczegółów. Na przykład, mam wrażenie, że tajemnicze ślepia na dnie groty w "Krajobrazie z wozem kamieni" Rubensa, o których pisze Gondowicz w jednym ze swych świetnych skądinąd esejów, to "pryszcze" bieli ołowiowej wykwitłe spod warstwy farby olejnej długo po tym, jak artysta dotknął płótna po raz ostatni (co prawda, nie miałem okazji odwiedzić Ermitażu i zgaduję na podstawie reprodukcji). Coraz bardziej dramatyczny wygląd - dosłownie i w przenośni - 19-wiecznych płócien pokrytych farbami i werniksami z dodatkiem bitumu też może niepokoić. Ciekawe, że pogrążają się one w czerni nie równomiernie na całej powierzchni, ale jakby "winietują". Tak przynajmniej opowiadał mi pewien rzeczoznawca z domu aukcyjnego, pokazując palcem parę przykładów w muzeum w Lille ;) Na koniec, a propos Rembrandta i konserwacji, nie mogę odmówić sobie przyjemności zacytowania fragmentu z może nie wszystkim znanej, prześlicznej "Kolekcji landszaftów starożytnych" harasymowicza: "Rymbrand jakiś. Pytam pana Rumszę, czy zna, to jeno się ośmiał. Pan nasz bardzo chce pozbyć się onego mruka jako i my wszyscy. A co to detalis przedstawia - sam nie wiem. Ludzie jakowyś, karczmy, konie, lecz wszystko jakby z komina wyszło, jako pan Dzirgutt po pijanemu. Próbowałem to z panem Bąkowskim scotami dużymi myć, to ino się mazy, plagi i gorsze jeszcze ćmy jerychońskie zrobiły". Pozdrawiam serdecznie.

Tez mi się podoba Baranek "autorski". Jest Barankiem przez duże B, a nie zwykłym baranem, ma myslace, inteligentne oczy:))) A co do przywracania pierwotnej formy dzieł sztuki - czy nie należałoby uwolnić Matki Boskiej na głównej scianie Kaplicy Sykstyńskiej z tych śmiesznych tiulów zasłaniających jej ciało, podobnie jak Chrystusa?

Dziękuję za komentarz - sam olej faktycznie nie schnie szybko, ale też warto zaznaczyć, że spoiwo olejne było znane w średniowieczu co najmniej od XII wieku, lecz dopiero olejną technikę mistrzów niderlandzkich uznaje się za przełom w malarstwie; chodzi nie o sam olej, ale również o dodawanie sykatyw - substancji przyspieszających schnięcie. Właśnie Jan van Eyck stosował olej oraz dodatki przyspieszające schnięcie farb.

Chyba ten post odzwierciedla znakomicie pański problem - niezrozumienie istoty i Kosciola, i stymulowanej przez niego sztuki, która jedynie pozornie jest sztuka sakralna, a w gruncie rzeczy jest autonomiczna w tym samym stopnie, co niezależny jest sam artysta:)))

Ach te gazy Eddie, współczuję. Siedzisz, przysłuchujesz się dyskusji, analizujesz temat, ale i tak trzeba wypuścić ten gaz, który się wzbiera. Może połknij espumisan i wróć do dyskusji - może wtedy forum skorzysta i usłyszy ciekawy komentarz nad ukrytymi wadami malarstwa von Eycka. A jeśli espumisan nie pomoże, to może z pełnym gazem poleć do Jerzego Urbana. On chyba kocha te zapaszki...

Internet bez trolli byłby jak ryba bez roweru.

dla [dwojga] wysublimowanych erudytów, uczestników dyskusji o szczegółach anatomii baranów i pryszczach na płótnie, mój post tyczy się ewidentnie k o ś c i o ł a i toczących się w nim bez końca debat o prezerwatywach, rozwodnikach przy balaskach czy wyższości świąt Wielkiej Nocy nad świętami Bożego Narodzenia - i tak, jak w przypadku dzieł sztuki na koniec najważniejsze jest, czy się obraz podoba czy nie, tak moim skromnym zdaniem Jezusowi nie o te wymienione przeze mnie duperele chodziło i nie dla nich ginął, zaś wasza dyskusja jest literalnie li tylko pretekstem i metaforą, co pod rozwagę rozbawionym polecam [sam tekst zaś oczywiście i ja przeczytałem z zainteresowaniem]

Czekalem az sie szanowny w koncu odezwie. W koncu widze dyskusje miedzy autorem i czytelnikami (choc przyznaje, ze nie mam pojecia o czym ;) az tu bach - komentarz nie na temat i nic nie wnoszacy od pana duzyrnego. Brawo.