Chłopaki nie dość chłopackie

Literatura młodzieżowa pełna jest chłopackich chłopców i dziewczyńskich dziewczynek. Posiadacze giwery z patyka, młodociani naśladowcy Rambo mogą być usatysfakcjonowani - książki są pełne podobnych im, nieopierzonych Bondów i Ninja. Dziewczyńskie dziewczynki z kolei łatwo znajdą drogę do książek o księżniczkach, wróżkach i małych miss - poznać je łatwo po różowych okładkach okraszonych brokatem.

29.09.2009

Czyta się kilka minut

Około dziesiątego roku życia, kiedy wojna płci osiąga apogeum, książki wspierają stereotypowe podziały na to, co przystoi facetom, i to, co girls only. Pisarze formatują swoich męskich bohaterów do kilku typowych ról, a czytelnik bez trudu rozpoznaje kategorię Ciemięg i kategorię Twardzieli, którzy różnią się od siebie jak Doskonały Damianek od Koszmarnego Karolka. Antytezą książkowego Rambo są chłopcy-mięczaki. Z reguły słabość "ofiary losu" bierze się z niskiego wzrostu i wątłych mięśni, co skazuje cherlaka na szereg upokorzeń ze strony roślejszych kolegów. Książkowi Ananiasze rekompensują sobie poczucie odtrącenia dobrymi stopniami, co sprowadza na nich kolejne szyderstwa rówieśników.

Jacqueline Wilson - najpopularniejsza w Wielkiej Brytanii autorka książek dla młodzieży - rozszerzyła tę krótką typologię bohaterów o nowe postaci, nie tak komiksowo oczywiste, bardziej splątane. Pisarka jest literackim pogotowiem ratunkowym na wszelkie bolesne zranienia wieku dojrzewania. Jej najnowsza książka, "Pocałunek", mówi o chłopcu nie dość chłopackim.

Carl to nie tyle chuchro, co wrażliwiec. Nie znajduje przyjemności w hałaśliwych meczach i przepychankach, stroni od typowo męskich zabaw. Podczas kiedy inni chłopcy bezustannie manifestują przynależność do stada twardzieli, "znaczą teren" i ustalają hierarchię, Carl jest marzycielem. Od zawsze w nierozłącznej parze z Sylvie - dziewczynką z sąsiedztwa. Niczym Andersenowski Kaj i Gerda oboje rozumieją się w pół słowa. W zgodnym duecie spisują "Kroniki Szklanii" - niekończącą się sagę o wyobrażonej książęcej parze i jej perypetiach. Carl kolekcjonuje szklane bibeloty. Jego zbiór zapoczątkowała otrzymana na szóste urodziny figurka "Szklanego Chłopca" - bezskrzydłego kupidyna.

Dopóki Carl i Sylvie byli w podstawówce, wszystko grało. Utalentowany, przystojny i obdarzony wdziękiem Carl był lubiany, rówieśnicy zabiegali o jego towarzystwo. Ale oto oboje dorośleją. Nadchodzi zmiana - podczas kiedy Sylvie pozostaje w publicznej high school, trzynastoletni Carl trafia do prestiżowego, prywatnego gimnazjum dla chłopców, gdzie trwa ostra rywalizacja o wyniki i popularność. W nowej szkole obowiązuje osobliwy "kodeks honorowy" - pozycja w hierarchii zależy od brutalnych "męskich" rozrywek i samczej fanfaronady. Chłopcy stronią od wszelkiej "słabości" jak od trądu. Rządzi dyktat bezwzględnego machismo, a "babskie" zachowania degradują ofiarę i strącają do kategorii pariasów.

Jacqueline Wilson, Pocałunek,ilustrował Nick Sharatt, tłum. Ewa Rajewska, Poznań 2009, Media Rodzina

Pija Lindenbaum, Igor i lalki, tłum. Katarzyna Skalska, Poznań 2009, Wydawnictwo Zakamarki

Justin Richardson, Peter Parnell, Z Tango jest nas troje, ilustrował Henry Cole, Warszawa 2009, Wydawnictwo AdPublik

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 40/2009

Artykuł pochodzi z dodatku „Książki w Tygodniku 40/2009