Budowniczy mostów

Bartoszewski napisał kiedyś, że nie warto żyć za wszelką cenę. To może najważniejsze jego słowa, jakie znam: „Żyć za wszelką cenę to hańba”.

07.05.2015

Czyta się kilka minut

Każdy z nas zbiera w życiu inne doświadczenia, zależy to od wielu czynników. Ja zdecydowałem się iść drogą, która komuś może wydać się niezwyczajna. Ale nie jestem z tego powodu jakimś bohaterem. Po prostu miałem możliwość zebrania rozmaitych doświadczeń w sytuacjach ekstremalnych i te doświadczenia chciałbym przekazać dalej”. Tak Władysław Bartoszewski mówił kiedyś o swoim życiu.

W istocie, niemal trudno uwierzyć w to, czego doświadczył. Historia jego życia to historia człowieka co chwila prześladowanego, który jednak – Bogu dzięki – miał szczęście i wyszedł z tego cało. Ale też właśnie dlatego nigdy nie zapomniał, jak wielu innych straciło życie, jak wielu zostało okrutnie zamordowanych, zamęczonych. I wiedział on też, jak „niesłychanie wysokie ryzyko podejmowali ci, którzy decydowali się udzielać pomocy” (jak pisał w książce „Das Warschauer Getto – wie es wirklich war”).

Pozostanie tajemnicą tego życia, jak po wszystkich swoich doświadczeniach nie popadł w zgorzknienie. Gdy go o to pytano, odpowiadał zwykle: „Miałem szczęście, ogromne szczęście. Mimo tego wszystkiego, pozostałem przy życiu. A skoro żyję, znaczy to dla mnie, że muszę pomagać innym”. Tak mówił w książce „Es lohnt sich, anständig zu sein” (pod red. Reinholda Lehmanna). Nie myślał przy tym o zemście, o odwecie, ale zdecydował się przerwać diabelski krąg przemocy. Stał się budowniczym mostów między Polakami a Niemcami. I został też pionierem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego i polsko-europejskiego.

Co dało mu siły w stawianiu oporu złu? Myślę, że zakorzenienie jego działalności publicznej w dwóch wartościach:sprawiedliwości i prawdzie. Nigdy nie zaprzeczał, że odczuwał strach, ale potrafił go przezwyciężyć. Pomagał ofiarom i zarazem dokumentował czyny oprawców. Dla mnie to doświadczenie fascynujące: jak, z jednej strony, bezstronny i beznamiętnie obiektywny potrafi być Bartoszewski-historyk oraz, z drugiej strony, jak poruszająco i emocjonalnie mówi Bartoszewski-świadek; dobitniej, mocniej niż jakikolwiek moralista.

Napisał kiedyś, że nie warto żyć za wszelką cenę. To może najważniejsze jego słowa, jakie znam: „Żyć za wszelką cenę to hańba”.

Za świadectwo jego życia chciałbym powiedzieć mu po prostu: „Bóg zapłać!”. ©

KARD. KARL LEHMANN był w latach 1987–2008 przewodniczącym Episkopatu Niemiec. To skrócona wersja tekstu, który ukazał się w „TP” nr 11/2007.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 20/2015

Artykuł pochodzi z dodatku „Bartoszewski