Tomasz Targański

Materiały autora

Sulejman I Wspaniały (1494–1566) na miniaturze pędzla Sinana Beja / Fot. History Archive / REX / SHUTTERSTOCK / EAST NEWS

Tajemnica sułtańskiego serca

Tomasz Targański
Sulejman Wspaniały zmarł 450 lat temu podczas wyprawy na Węgry. Jego śmierć trzymano w tajemnicy przez 48 dni, ciało odesłano do Stambułu. Ale turecki sułtan…
Sanitariuszki ze Szkoły Pielęgniarstwa PCK podczas kursu spadochronowego. Warszawa, Pola Mokotowskie, 1938 r. / ARCHIWUM PCK

Wiek solidarności

Tomasz Targański
Zauważano go zwykle w momentach najtrudniejszych. Ale jego aktywności nie ograniczały się do czasu wojennego. Polski Czerwony Krzyż skończył właśnie sto lat.
Słoń sumatrzański podczas kąpieli pod opieką pracownika organizacji ekologicznej. Park Narodowy Way Kambas, Lampung, Indonezja. Lipiec 2017 r. / ANDREW GAL / NURPHOTO / GETTY IMAGES

Pierwsi spośród równych

Tomasz Targański
Kolejne etapy kulturowej ewolucji człowieka wiązały się ze zmianą naszego stosunku do zwierząt. Dziś coraz bardziej jesteśmy skłonni obdarzyć je prawami.
/

Sto lat niepodległości Białegostoku

Tomasz Targański
Burzliwy wiek XX raz za razem wyznaczał mu rolę miasta przesiedlanego i zasiedlanego, okupowanego i wyzwalanego, wielonarodowego, a zarazem swoiście polskiego.
Spalony przez Niemców pałac Branickich, 1944 r. / ZE ZBIORÓW KOLEKCJONERSKICH: MIECZYSŁAWA MARCZAKA, TADEUSZA CHAŃKI I JANA MURAWIEJSKIEGO

Burzliwa niepodległość

Adam Czesław Dobroński, Tomasz Targański
ADAM CZESŁAW DOBROŃSKI, historyk: Wielka polityka i strategiczne interesy państwa znacząco wydłużyły marsz Białegostoku ku niepodległości.
Ceremonia otwarcia Forum Ekonomicznego w Davos, 22 stycznia 2019 r. / FABRICE COFFRINI / AFP / EAST NEWS

Pralnie reputacji

Anand Giridharadas, Tomasz Targański
ANAND GIRIDHARADAS, autor „Zwycięzcy biorą wszystko”: Filantropia najbogatszych, zbierających się w Davos, ma zastąpić prawdziwą politykę społeczną. Osłabia…
Pobieranie krwi w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, 1929 r. / NAC

Nieznany cud nad Wisłą

Tomasz Targański
W cieniu wojny z Armią Czerwoną polscy naukowcy stoczyli sto lat temu dramatyczną walkę z groźną epidemią, która wędrowała ze wschodu na zachód Europy.…
Rybacy na rzece Kongo. Lukutu, Demokratyczna Republika Konga, marzec 2015 r. / PER-ANDERS PETTERSSON / GETTY IMAGES

Ten obcy

Maya Jasanoff, Tomasz Targański
Marynarze od wieków zaludniają swoją teraźniejszość, snując i słuchając opowieści. Na każdym kolejnym statku Conrad chłonął więc historie o przeżyciach i…
Plakat Františka Parolka z maja 1918 r. „Bílíme!!” („Wybielamy!”), wzywający czecho­słowackie legiony do usunięcia „czerwonych” z trasy kolei transsyberyjskiej. / FRANTIŠEK PAROLEK / WIKIPEDIA.ORG

Syberyjski złoty pociąg

Tomasz Targański
Latem 1918 r. Czesi i Słowacy zajęli wielkie połacie Syberii, likwidując tam władzę bolszewików. Epopeja Korpusu Czechosłowackiego zapisała się też w…
Octlantis, kolonia ośmiornic w zatoce Jervis u południowo-wschodnich wybrzeży Australii. / PETER GODFREY-SMITH

Obca inteligencja

Peter Godfrey-Smith, Tomasz Targański
PETER GODFREY-SMITH: Zaczątki umysłu pojawiły się, zanim życie opuściło morza. Wszystko, co stało się później na lądzie, polegało na udoskonaleniu modelu,…
Linia produkcyjna jogurtów w serbskich zakładach mleczarskich, Belgrad, 2014 r. / BLOOMBERG / GETTY IMAGES

Nasze życie wewnętrzne

Ed Yong, Tomasz Targański
Ed Yong, autor książki „Mikrobiom”: Długo baliśmy się mikroorganizmów zamieszkujących nasze ciała. Dopiero teraz zaczynamy rozumieć, że bez nich mielibyśmy…
Światosław Szewczuk, ukraiński patriarcha Kościoła greckokatolickiego – powstałego w wyniku unii brzeskiej w 1596 r. – prowadzi procesję Niedzieli Palmowej w Kijowie, 5 kwietnia 2015 r. / IGOR GOLOVNOV / ALAMY / BEW

Rzeczpospolita Ruska

Prof. Andrzej Gil, Tomasz Targański
Prof. ANDRZEJ GIL: Prawosławna tradycja Pierwszej Rzeczypospolitej, uosabiana przez Metropolię Kijowską, nie miała nic wspólnego z Moskwą. To były dwa odrębne…
W Mediolanie, 2012 r. / PIER MARCO TACCA / GETTY IMAGES

I odpuść nam nasze długi…

Prof. David Graeber, Tomasz Targański
Prof. DAVID GRAEBER, antropolog, autor książki „Dług”: Pojęcie moralności tkwi korzeniami w języku handlu, ale relacje międzyludzkie powinny opierać się na…
„Mimo wojny, popularnością cieszą się świąteczno-noworoczne wyjazdy...”. Zdjęcie z roku 1918, miejsce wykonania fotografii nieznane. / ROSSEFORP / BEW

Pierwszego stycznia roku osiemnastego

Tomasz Targański
Wojna trwa, Piłsudski jest w niewoli, bolszewicy umacniają swą władzę. Polski nie ma i nic nie wskazuje, aby powstała... Tak wyglądał nasz świat sto lat temu.
Jean-Léon Gérôme, Śmierć marszałka Neya, 1868 r. / DOMENA PUBLICZNA

Między wendetą a pardonem

Tomasz Targański
Dwieście lat temu we Francji trwały brutalne obrachunki z epoką napoleońską. W krwawym uścisku zwarły się dwa skrajnie sobie wrogie obozy podzielone niedawną…
Wittenberga ok. 1536 r. Rycina w Universitätsbibliothek Würzburg / WIKIPEDIA.ORG

Czasy Lutra

Tomasz Targański
Przywódca reformacji żył w świecie pełnym niepewności, strachu i religijnego wzburzenia. Równocześnie rodziły się nowe idee, Europa wyruszyła na podbój świata…
Opuszczona wieś Mitlino w regionie Czelabińska, 1994 r. / SOVFOTO / EAST NEWS

Pierwsza taka katastrofa

Tomasz Targański
60 lat temu na Uralu doszło do awarii elektrowni atomowej. Skażeniu uległy rozległe tereny. Władze Związku Sowieckiego latami utrzymywały to w tajemnicy.
Typowe kostki do gry RPG „DungeonsDragons” / DIACRITICA / DOMENA PUBLICZNA

Nim kości zostaną rzucone

Tomasz Targański
W cyfrowym świecie gry planszowe nie tracą na popularności. Są wciąż najlepszym sposobem na przetrwanie wakacyjnej niepogody. Jak powstają i kim są ich…
Rodzina Jagiellonów: Zygmunt I Stary, Bona Sforza, Zygmunt II August, Elżbieta Austriaczka, Barbara Radziwiłł, Katarzyna Austriaczka, Izabela Jagiellonka, Katarzyna Jagiellonka, Zofia Jagiellonka, Anna Jagiellonka, ok. 1565 r. / MUZEUM CZARTORYSKICH W KRAKOWIE / WIKIPEDIA.ORG

Jagiellonowie to była marka

Natalia Nowakowska, Tomasz Targański
Dr Natalia Nowakowska: W Polsce kojarzą się z rozkwitem kultury i polityczną potęgą. Ale w Czechach i na Węgrzech zapamiętano ich jako słabych monarchów.
/ Mike Timo / GETTY IMAGES

Archipelag umysłów

Steve Silberman, Tomasz Targański
Steve Silberman, autor książki „Neuroplemiona”: Autyści pracują na innym „oprogramowaniu” niż reszta. Ale nikt przecież nie uważa, że cały komputer jest…
„Spontaniczna” manifestacja przeciwko Izraelowi. Na transparencie prezydent Egiptu Gamal Abdel Naser. Krakowskie Przedmieście, Warszawa, czerwiec 1967 r. / Fot. Wojtek Laski / EAST NEWS

Polski czerwiec ’67

Tomasz Targański
Strach przed trzecią wojną światową, kolejki przed sklepami, nerwowość w partii i początek antysemickich czystek. Wojna sześciodniowa wywołała wstrząsy w całym…
Nowa Zelandia widziana z kosmosu / Fot. NASA / Domena Publiczna

Kontynent gorszego sortu

Tomasz Targański
Jak dotąd zbadaliśmy około pięć procent dna oceanicznego. Co mogliśmy przegapić? Grupa geologów ogłosiła niedawno, że cały kontynent.
Inscenizacja ślubu Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską. Sanok, czerwiec 2014 r. Obok: Elżbieta Granowska na anonimowym obrazie z XVIII wieku. / Fot. SILAR / WIKIPEDIA.ORG

Kobieta po przejściach, mężczyzna z przeszłością

Tomasz Targański
600 lat temu ślub króla Jagiełły z Elżbietą Granowską wywołał skandal. Elżbieta stała się najbardziej znienawidzoną królową z dynastii Jagiellonów.
Sadzonka awokado / Fot. wikipedia.org

Ziarna rządzą światem

Thor Hanson, Tomasz Targański
Dr Thor Hanson, biolog: Kofeina, którą spożywamy jako stymulant, dla kawowca pełni ważną funkcję obronną. Rośliny wypracowały wiele różnych strategii…
/ Fot. Shlomi Nissim / CATERS NEWS AGENCY / FORUM

Psy i nowa polityka historyczna

Tomasz Targański
Do udomowienia psów przez człowieka mogło dojść dwukrotnie. Ale nie jest do końca jasne, czy to my oswoiliśmy wilki – czy raczej one nas.
Jan Łaski „młodszy” (1499–1560). Drzeworyt Feliksa Zabłockiego z 1876 r. według rysunku Jana Matejki. / il. domena publiczna / wikipedia.com

Wszystkie łaski Jana

Tomasz Targański
W tym roku przypada 500. rocznica Reformacji. Czy Polska będzie pamiętać o swoim najwybitniejszym jej przedstawicielu?
„Naprzód Szkoci!” – kawaleria Royal Scots Greys rusza do szarży pod Waterloo, gdzie w 1815 r. przy wydatnym udziale Wielkiej Brytanii zakończyła się epoka napoleońska w Europie. Obraz Lady Butler „Scotland Forever!” z 1881 r. (Leeds Art Gallery). / Fot. WIKIPEDIA.ORG / DOMENA PUBLICZNA

Mosty nad Kanałem

Tomasz Targański
Historyczne wahadło przez wieki kołysało Wielką Brytanią: między zaangażowaniem w sprawy Europy a odwracaniem się do nich plecami.
Przyszły champion, dwunastoletni Cassius Clay, 1954 r. / Fot. AP Photo / EAST NEWS

Ali non-fiction

Tomasz Targański
Nie wiadomo, czy Muhammad Ali zmienił historię Stanów Zjednoczonych. Ale z pewnością zmienił boks – w nieustające referendum o stanie państwa.
Emir Fajsal w otoczeniu swojej delegacji na paryskiej konferencji pokojowej w Wersalu, 1919 r. / Fot. Domena Publiczna

Wielkie rozbiory

Tomasz Targański
Od chwili, gdy Brytyjczycy i Francuzi podzielili między siebie Bliski Wschód, mija dokładnie sto lat. Jeszcze nigdy skutki tamtej decyzji nie były dla Zachodu…
Na mostku prowadzącym do tzw. Nowego Getta. Wenecja, marzec 2016 r. / Fot. Alessandro Bianchi / REUTERS / FORUM

Sąsiedzi za murem

Tomasz Targański
Dziś getto to symbol cierpień. Ale gdy 500 lat temu w Wenecji powstała pierwsza dzielnica żydowska w Europie, jej mieszkańcom dawała poczucie bezpieczeństwa.
„Carowie Szujscy na sejmie warszawskim”: obraz Jana Matejki z 1892 r. przedstawiający hołd, który car Wasyl IV Szujski i jego bracia, wzięci do niewoli przez hetmana Żółkiewskiego w bitwie pod Kłuszynem, złożyli w 1611 r. królowi Zygmuntowi III Wazie / Fot. Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie

Między unią a podbojem

Tomasz Targański
415 lat temu upadł plan wielkiej federacji Rzeczypospolitej z Rosją. Ale czy to znaczy, że wciągnięcie Moskwy do polsko-litewskiej republiki było tylko szaloną…
George Dawe, „Książę Wołkoński”, ok. 1825 r. / Fot. Domena Publiczna / WIKIPEDIA

Rosyjski chłopski książę

Tomasz Targański
Za bunt przeciw carowi dekabrysta Siergiej Wołkoński zapłacił wielką cenę: stracił arystokratyczną pozycję, rodzinę i świat, który znał. Dopiero na syberyjskim…