Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Obóz powołany został rozkazem szefa SS Heinricha Himmlera z 27 kwietnia 1940 r. Powstał koło Oświęcimia (tj. na terenie anekto- wanym w 1939 r. przez Rzeszę), w dawnych koszarach. Pierwszy transport więźniów trafił do Auschwitz w czerwcu 1940 r.
Początkowo był obozem dla Polaków (członków ruchu oporu, inteligencji itd.); w marcu 1941 r. liczył 11 tys. więźniów. Szybko rozbudowywany, czasem objął – obok obozu głównego (Auschwitz I) – także pobliski obóz Birkenau (Auschwitz II), obóz pracy Monowitz (Auschwitz III) oraz 45 tzw. podobozów (filii) w regionie. Więźniami byli głównie Żydzi, Polacy i Romowie, a także przedstawiciele innych narodów.
Liczba ofiar Auschwitz do dziś budzi dyskusje; większość historyków skłania się do szacunków od 1,1 do 1,5 mln zamordowanych. Spośród 405 tys. więźniów przyjętych do obozowej ewidencji (otrzymali numery) przeżyło 65 tys. Ponadto do obozu trafiło w transportach ok. 900 tys. osób, głównie Żydów, którzy zginęli od razu w komorach gazowych, bez rejestracji.
Większość ofiar obozu stanowili Żydzi: szacuje się, że zginęło ich ponad milion (300 tys. to polscy Żydzi). Zginęło tu także 140–150 tys. Polaków, 20 tys. Romów, 15 tys. jeńców sowieckich i 25 tys. osób innych narodowości. W styczniu 1945 Niemcy pognali na zachód większość z 58 tys. pozostałych jeszcze więźniów (znaczna część zginęła po drodze). Gdy 27 stycznia 1945 r. wojska sowieckie zajęły teren obozu, zastały w nim tylko 8 tys. osób.
Po 1945 r. część infrastruktury Auschwitz (m.in. podobozy, jak Jaworzno czy Świętochłowice) była wykorzystywana przez NKWD i Urząd Bezpieczeństwa.
