Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Blisko sześć dekad temu ukazał się pierwszy tom krakowskiego katalogu zabytków, obejmujący Wawel. Końca nie widać, architekturę świecką dopiero napoczęto (ukazały się monografie Rynku Głównego oraz ulic Sławkowskiej i Świętego Jana), a coraz szczegółowsze opisy obejmują zabytki coraz nowsze.
W tym tomie spodziewałem się znaleźć najważniejsze zespoły zabytkowe historycznej jurydyki Garbary, czyli klasztory i kościoły karmelitów na Piasku (z kaplicą Matki Boskiej Piaskowej) i kapucynów (z Domkiem Loretańskim) – ale zostawiono je na później. Pandemia nie pozwoliła z kolei dokonać inwentaryzacji klasztoru karmelitanek bosych przy Łobzowskiej.
Co więc mamy? Zacznijmy od modernistycznego kościoła św. Szczepana, wzniesionego w latach 30. minionego wieku pod kierunkiem Franciszka Mączyńskiego. Kościół jest nowy, ale parafia średniowieczna, a śladem po jej pierwotnej siedzibie wewnątrz murów miejskich pozostała nazwa placu Szczepańskiego. We wnętrzu zaś, obok polichromii i witraży współczesnych architekturze, znajdziemy XV-wieczną chrzcielnicę, XVII-wieczny ołtarz boczny, a w ołtarzu głównym – „Męczeństwo św. Szczepana”, przypisywane manieryście Hansowi van Aachen. Są też relikwiarze i tkaniny liturgiczne związane z dawnym kościołem parafialnym, zburzonym w XIX wieku.
Wzniesiony przez Wandalina Beringera kościół zmartwychwstańców przy Łobzowskiej (1886-87) nie przedstawia się z zewnątrz okazale – polichromowane wnętrze z odsłoniętą więźbą dachową, nawiązujące do architektury wczesnochrześcijańskiej, jest znacznie ciekawsze. No i tu właśnie chodziła na niedzielne msze mieszkająca niedaleko, przy Sobieskiego, rodzina Turowiczów, co wiem od Olawii Turowiczówny, najmłodszej siostry Redaktora.
Skoro zaś jesteśmy przy „Tygodniku” – trzeci z zabytków opisanych w tym tomie, czyli zbudowany w końcu XIX wieku kościół misjonarzy, był kościołem sąsiedzkim Józefy Hennelowej. A wśród obrazów przechowywanych w domu zakonnym znalazło się m.in. bardzo interesujące płótno przedstawiające Świętą Rodzinę, powstałe zapewne w Rzymie na przełomie XVII i XVIII wieku. Czekamy na następne tomy i kolejne niespodzianki! ©℗
KATALOG ZABYTKÓW SZTUKI W POLSCE. TOM IV: MIASTO KRAKÓW. CZĘŚĆ XIV: KOŚCIOŁY I KLASZTORY – GARBARY, ŁOBZÓW, NOWA WIEŚ. Opracowanie autorskie: Paweł Dettloff, Dagny Nestorow, Rafał Nestorow, Andrzej Włodarek. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2023, ss. 144 + 485 ilustracji barwnych.
