Artykuły na temat: opozycja w PRL

Hanka i Jacek Federowiczowie. Warszawa, lipiec 2021 r. / Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

„To był nasz kulturalny ruch oporu”. Jacek i Hanka Fedorowiczowie wspominają stan wojenny. Fragment wywiadu rzeki

Patrycja Bukalska, Hanka i Jacek Fedorowiczowie
O tym, jak z niczego robi się kilkaset tysięcy odbitek nielegalnych druków, opowiadają JACEK i HANKA FEDOROWICZOWIE.

Zakazane słowo na „s”: dawny „Tygodnik” o strajkach na Wybrzeżu

Agata Kaźmierska
W wydaniu z 31 sierpnia 1980 r. na pierwszej stronie zamiast artykułu znajduje się wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Nie ma podpisu. Gdy cenzura uważnie…
Olivier Mazerolle z Lechem Wałęsą. Obok Jocelyne Mazerolle, żona Oliviera (pierwsza z lewej) oraz Joanna Penson, była lekarka Wałęsy (pierwsza z prawej). Mazury, lipiec 1988 r. / ARCHIWUM PRYWATNE OLIVIERA MAZEROLLE

Rozważni i romantyczni

OLIVIER MAZEROLLE, Szymon Łucyk
OLIVIER MAZEROLLE, w latach 80. korespondent francuskich mediów w PRL: Swoją walką Polacy budzili kiedyś podziw Europy. Dziś ze smutkiem patrzę na ewolucję…
/ TOMASZ WIERZEJSKI / FOTONOVA

Starałem się nie rzucać w oczy

Joanna Szczęsna
W jego wspomnieniach często pojawiał się wątek „chłopskiej krzepy”, na którą zapracowały pokolenia przodków. „Taki, powiedzmy Jacek Kuroń – mawiał z…
Konrad Bieliński (po lewej) i Mirosław Chojecki – ówczesny szef Niezależnej Oficyny Wydawniczej – w podziemnej drukarni. Konstancin, lipiec 1980 r. / TOMASZ MICHALAK / FOTONOVA

Miłosz poza cenzurą

Jan Olaszek
Gdy Czesław Miłosz otrzymał Literacką Nagrodę Nobla, w komunistycznej Polsce jego utwory wydawano tylko w podziemiu. Choć początkowo i to nie było oczywiste –…
Fot. Maciej Figurski / Forum /

Premier z innych czasów

Paweł Bravo
Zmarł Jan Olszewski. Był premierem ledwo pół roku – chciałoby się powiedzieć: szkoda, bo ten epizod, a zwłaszcza dramatyczna końcówka – pierwsza publiczna…
W Muzeum Kultury Łemkowskiej, Zyndranowa w Beskidzie Niskim / ADRIAN SPUŁA

Łódzka rozmowa o pojednaniu narodów

Tadeusz A. Olszański
Był to moment przełomowy dla polskiego myślenia o wschodnich sąsiadach i mniejszościach narodowych: 30 lat temu spotkali się ludzie zaangażowani w refleksję…
Wiktor Kulerski przed siedzibą Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarnictwa w Warszawie, 2 grudnia 1981 r. W tych dniach władze przygotowywały się już do zdławienia strajku studentów, którzy domagali się nadania uczelni cywilnego charakteru. / TEODOR WALCZAK / PAP

Cichy przywódca i tajne archiwum

Jan Olaszek
Wiktor Kulerski działał wbrew zasadom konspiracji. Nie niszczył prowadzonej w podziemiu korespondencji, lecz w latach 80. stworzył potajemne archiwum. Dziś…
Władysław Gomułka na Dożynkach, Stadion Dziesięciolecia, Warszawa, 1965 r. / Fot. Leszek Łożyński / REPORTER

W przedpokoju u Stalina

Kalina Błażejowska
Gdy politycy przepisują na nowo historię, warto posłuchać zupełnie innej opowieści. Oto były komunistyczny aparatczyk rozmawia z byłym więźniem politycznym.…
„Uczeń Polski”, numer 1 z czerwca 1979 r. / Fot. Zbiory autora

Łamy młodych

Bartłomiej Noszczak
Gdy w drugiej połowie lat 70. słowo pisane staje się w PRL bronią w walce z komunizmem, posługują się nią nie tylko dorośli opozycjoniści. W ślad za nimi idą…
Okładki pism podziemnych, które ukazywały się przed 1980 r. w Krakowie: „Opinia Krakowska” (wydawana przez ROPCiO), „Biuletyn Katyński” i studencki „Indeks”. / Fot. Domena publiczna

Krakowskie oficyny

Cecylia Kuta
Polskie podziemie wydawnicze było ewenementem w bloku wschodnim. W samej Polsce zaś Kraków był drugim, po Warszawie, głównym ośrodkiem wydawniczym.
Zdjęcie operacyjne SB: kurierzy Michał Zulauf i Paweł Nowacki na dworcu w Krakowie w trakcie podróży z Drezna, skąd zabrali przesyłki nadesłane przez Jeglińskiego. Grudzień 1977 r. / Fot. Archiwum IPN

Paryż – Drezno – Warszawa

Konrad Piskała
Był rok 1975, gdy Piotr Jegliński napisał z Paryża do chłopaków w Lublinie, że kupił powielacz, ale nie ma jak go przesłać... Była to pierwsza maszyna…
Członkowie środowiska lubelskich „Spotkań” (od lewej): Janusz Krupski, Wojciech Samoliński i Jan Andrzej Stepek (z córeczką Karoliną), na dziedzińcu KUL-u. / Fot. Janusz Kolasa. Ze zb. Anny Samolińskiej / BIBL. MULTIMEDIALNA OŚRODKA „BRAMA GRODZKA – TEATR NN

Kredowe koło

Marcin Żyła
„Praca pierwszych powielaczy była jak klaps dany niemowlakowi, żeby zaczął swobodnie oddychać” – mówi Janusz Bazydło, współtwórca lubelskich „Spotkań” i jeden…
Od lewej: Antoni Roszak, Zenon Pałka, Mirosław Chojecki, Wojciech Onyszkiewicz i Konrad Bieliński w konspiracyjnej drukarni wydawnictwa NOW-a. Konstancin, 1978 r. / Fot. Marcin Jabłoński, zbiory Ośrodka KARTA

Najpierw była Frania

Mirosław Chojecki, Cezary Łazarewicz
Mirosław Chojecki, podziemny wydawca: W latach 70. i 80. w PRL ukazywało się w drugim obiegu ponad 5 tys. tytułów gazet, wydano też ponad 6 tys. książek. A…
Konrad Bieliński z podziemnego wydawnictwa NOW-a. Zdjęcie wykonane w tajnej drukarni. Konstancin, 1980 r. / Fot. Tomasz Michalak / FOTONOVA

Podziemne słowo: polska specjalność

Jan Olaszek
W czasach komunizmu w Polsce ukazywało się poza cenzurą wielokrotnie więcej czasopism niż we wszystkich innych państwach bloku sowieckiego razem wziętych.
Na okładce: prasa niezależna rozdawana przez ogrodzenie Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 24 sierpnia 1980 r. / Fot. Alain Dejean / GETTY IMAGES

Bibuła, czyli przełamanie reżimowego monopolu

Filip Musiał
Dodatek o początkach niezależnego ruchu wydawniczego w PRL