Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W dzieciństwie była porywcza i wymagająca. Urodziła się w afrykańskiej dżungli, ale miała około trzech lat, gdy w 1964 r. trafiła do laboratorium na Uniwersytecie Missouri. Sypiała w kołysce, z której zdążyły wyrosnąć dzieci psychologów i jej opiekunów Davida i Ann Premacków. Była pierwszą małpą na świecie, która nauczyła się sztucznego języka.
Premackowie nie chcieli wychować Sarah na człowieka, niczym badacze z pierwszej połowy XX w. Sprowadzali ją czasem do domu, by pobawiła się z ich dziećmi, psem i pooglądała telewizję, ale na co dzień mieszkała na kampusie. Miała pięć lat, gdy zaczęła edukację. Jej system komunikacji opierał się na układaniu ciągów kolorowych żetonów, z których każdy odpowiadał jakiemuś słowu. Nauka pierwszych pojęć wymagała setek powtórzeń. Szczególne trudności miała z czasownikiem „dawać” – potrafiła go użyć, gdy sama miała coś dostać, ale żeby ułożyła zdanie „Mary dać jabłko Gussie”, trzeba ją było przekupić czekoladą. Musiała być jednak uzdolniona – Gussie, jej towarzyszka ze szkolnej ławki, nie nauczyła się nigdy żadnego słowa, Sarah posługiwała się ponad setką.
Brała też udział w pionierskich eksperymentach Premacków, w których poprawnie odpowiadała, jak człowiek pokazany na filmie powinien rozwiązać problem, przed którym stał (np. używając klucza, młotka, kija). Miało to dowodzić, że rozumie cudze intencje i pragnienia – czyli posiada teorię umysłu. Od 2006 r. mieszkała w rezerwacie Chimp Haven w Luizjanie – domu spokojnej starości dla szympansów uczestniczących w rozmaitych badaniach naukowych. Zmarła 29 lipca. ©
