Tygodnik Powszechny Nr 2/2024

Data wydania:
Numer wydania:
02
Rok wydania:
2024

Co z tego, że Konstytucja przewiduje sądową kontrolę działań każdego organu państwa? Prezydent postawił się ponad tym wszystkim, jak monarcha – komentuje w tym numerze prof. Włodzimierz Wróbel. Andrzej Duda chciałby teraz godzić dwie sprzeczne role: strażnika Konstytucji i lidera opozycji. By to uczynić, musiałby stać się nowym Andrzejem Dudą – piszą Marek Kęskrawiec i Piotr Śmiłowicz, odpowiadając na pytanie: w co gra prezydent?

A także: Brak miliona pracowników * Polska skazuje dzieci na ślub * Co czeka chrześcijan * Bronimy Pana Kleksa

Edytorial

/

Gdyby księży było mniej

Ks. Adam Boniecki
Kiedy chętnych do seminariów jest znacznie mniej niż kilkanaście lat temu, każdy, który przyjął święcenia, będzie świadkiem Jezusa. Nie przez to, co mówi, ale…

Obraz tygodnia

Politycy PiS Maciej Wąsik i Mariusz Kamiński na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego w dniu, gdy mieli zostać doprowadzeni do zakładu karnego. Warszawa, 9 stycznia 2024 / fot. Paweł Wodzyński / East News

Fantomowe państwo

Włodzimierz Wróbel
W normalnym kraju organem, który rozstrzygnąłby nasze spory, byłby Trybunał Konstytucyjny. Zdewastowano go jednak do takiego stopnia, że musimy oprzeć się na…
Ratownicy pomagają mężczyźnie ataku rakietowym na osiedle mieszkalne w pobliżu Krzywego Rogu. Ukraina, 8 stycznia 2024 r. / Ukrainian Emergency Service / AP / EAST NEWS

Czysty terror

Wojciech Pięciak
O ile rok temu celem była infrastruktura energetyczna, dziś rakiety spadają – jak się zdaje – na wszystko to, co podtrzymuje front: zakłady produkujące dla…

Dla kogo te kredyty?

Marek Rabij
Przy ograniczonej podaży (w Polsce nie istnieje budownictwo komunalne, a deweloperzy dbają o to, by liczba oddawanych do użytku mieszkań nie dogoniła popytu)…
Po izraelskim bombardowaniu w Rafah. Strefa Gazy, 8 stycznia 2024 r. Fot. Afp / East News

Sto dni rozpaczy

Karolina Przewrocka-Aderet
Skrajna prawica pozwala sobie na hasła, których w Izraelu dotąd nie wypowiadano w przestrzeni publicznej. Ministrowie Itamar Ben-Gvir i Bezalel Smotrich…

Na Punkty

Były marszałek senatu Tomasz Grodzki. Warszawa, 12 grudnia 2023 r. / fot. Beata Zawrzel / REPORTER

Tomasz Grodzki i szpitalna korupcja

Małgorzata Solecka
Próba powiązania byłego marszałka Senatu z procederem korupcyjnym w szczecińskim szpitalu jest jednym z licznych przykładów na to, co PiS zrobił przez dwie…
Błogosławieństwo par tej samej płci. Kolonia, 20 września 2023 r. / fot. Felix von der Osten / Getty Images

Piętnastosekundowy gest życzliwości

Zuzanna Radzik
Watykan pod wpływem krytyki próbuje zminimalizować znaczenie zgody na błogosławienie par żyjących w związkach niesakramentalnych i par homoseksualnych.
Pielgrzymka z Porto do Santiago de Compostela. Portugalia, 2017 r. / fot. Dolph Cantrijn / EAST NEWS

Rekordowa liczba pielgrzymów

Artur Sporniak
Od kilkunastu lat coraz więcej ludzi pielgrzymuje do Santiago de Compostela w Hiszpanii. Co piąty pielgrzym idzie „z powodów niereligijnych”.
fot. Willis Gibson / AP / EAST NEWS

„Tetris”: pasja, obsesja i pożytki dla umysłu

Wojciech Brzeziński
Psychologowie mówią o „syndromie »Tetrisa«”, ale dowodzą też, że regularna gra w „Tetris” pogrubia korę przednią mózgu i poprawia pamięć.
Królowa Danii Małgorzata II, książe Frederik i księżna Maria. Kopenhaga, 3 stycznia 2023 r. / fot. Liselotte Sabroe / AP / EAST NEWS

Królowa Danii z australijskich antypodów

Patrycja Bukalska
Został nim syn dotychczasowej królowej, Fryderyk. Jednak to jego żona, Maria, budzi największe zainteresowanie.
Shutterstock

Nowe nadzieje w walce z bakteriami

Bartosz Kabała
Choć do wprowadzenia leku do obrotu nadal bardzo daleko, to znalezienie achillesowej pięty wielolekoopornej bakterii daje nadzieję, że medycyna przestanie być…

Bartosz Minkiewicz rysuje

Temat Tygodnika

Andrzej Duda podczas apelu z okazji Dnia Podchorążego i 193. rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego, na dziedzincu Belwederu. Warszawa, 29 listopada 2023 r. / fot. Michal Żebrowski / East News

Buława w błocie

Marek Kęskrawiec, Piotr Śmiłowicz
Prezydent chciałby pogodzić dwie sprzeczne role – strażnika konstytucji i lidera opozycji, który zawalczy o spadek po Jarosławie Kaczyńskim. By to uczynić,…
Marsz Miliona Serc. Warszawa, 1 października 2023 r. / Fot. Beata Zawrzel / Reporter

Bitwa o sądy

Marek Kęskrawiec
Andrzej Zoll: „Ciężko o kompromis z prezydentem, który uważa, że jego decyzje są ostateczne”. Barbara Piwnik: „Mam wrażenie, że znikło nam z oczu najważniejsze…

Czytania

Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Los musi się spełnić

Małgorzata Kordowicz
W Biblii dekretu króla – również Najwyższego – nie sposób odwołać, słowa wypowiedziane przez osobę sprawiedliwą także muszą się spełnić.

A jednak się zmienia

O. Wacław Oszajca SJ
Z życiem jest jak z jazdą autem na biegu wstecznym przy zaciągniętym hamulcu – nawet przy użyciu świateł postojowych i lusterek daleko zajechać się nie da.

W Rodzinie

Kard. Grzegorz Ryś
Czy radykalne rozdzielenie tego, co „święte”, od tego, co „świeckie” i „nasze” – może przystawać do stylu życia zadanego nam przez Świętą Rodzinę?

Widzenia

Piotr Sikora
Shutterstock

CZYTANIA LITURGICZNE (14 – 21 I)

Kraj

Ulica Towarowa w Warszawaie, maj 2019 r. / Fot. Arkadiusz Ziółek / East News

Był sobie pracownik

Marek Rabij
Zapowiada się wyjątkowo udany rok dla tych, którzy szukają pracy. I zarazem niezwykle trudny dla tych, którzy chcieliby kogoś zatrudnić.
Posiedzenie Sejmu X kadencji, dzień trzynasty. Warszawa, 21 grudnia 2023 r. / fot. Wojciech Olkuśnik / EAST NEWS

Nie stać nas na tanie państwo

Piotr Wójcik
W radości po końcu rządów PiS, które spychały nas w stronę autorytaryzmu, łatwo wyprzeć pytanie: a co, jeśli liberałowie nie pozbyli się wyobrażeń o państwie z…
Fot. Tatsiana Volkava / Alamy / BE&W

­Z ważnych powodów

Anna Golus
Szesnastolatka w Polsce nie może bez zgody rodziców iść do ginekologa, ale może złożyć do sądu wniosek o zezwolenie na zawarcie małżeństwa, wyjść za mąż i…

Wiara

Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Mogno w Szwajcarii zaprojektowany przez Mario Botta. / fot. Harry Laub / Getty Images

Tradycja ma przyszłość

Piotr Popiołek, John Milbank
O ryzyku schizmy i napędzaniu polaryzacji, o autorytetach i autorytarności, o pozornych podziałach i pozorach niezmienności, o uzasadnieniu kapłaństwa kobiet i…
Figurka Jezusa we wsi Maszna, woj. mazowieckie. 24 czerwca 2022 r. / fot. Adam Chełstowski / Forum

Parafia na zielono

Krzysztof Story
Czy polski Kościół jest na bakier z ekologią? Nie bez powodu wielu ma takie wrażenie, choć wspólna troska o planetę, bliźnich i cały świat jest od początku…
Pastor z kościoła Puerta del Cielo chrzci chłopców w więzieniu dla młodzieży. Piner, Argentyna, 11 grudnia 2022 r. / fot. Rodrigo Abd / AP / EAST NEWS

Postkatolicki kraj papieża

Doma Matejko
Liczba katolików w Argentynie maleje. Wierni w ojczyźnie Franciszka przechodzą do nowych Kościołów ewangelikalnych lub odchodzą od katolicyzmu po cichu i…

Świat

Donald Trump podczas konwencji w Reno w stanie New Jeresy. 17 grudnia 2023 r. / fot. Jabin Botsford / The Washington Post / Getty Images

Ameryka pod ścianą

Marta Zdzieborska
Donald Trump w walce o Biały Dom sięga po coraz bardziej skrajną retorykę, a Demokraci po cichu uważają, że to najlepsze, co mogło im się przytrafić.
Charków, 2 stycznia 2024 r.

Trochę już tu świrujemy

Antonina Palarczyk, Piotr Sobik
„Jak spada rakieta, jesteśmy zawsze na miejscu. Owszem, można od tego oszaleć. Trochę już świrujemy” – Julia od dwóch lat codziennie przygotowuje tysiące…
zy utrudnianie dostępu do aborcji to kremlowska „nagroda” dla Cerkwi za jej wsparcie dla wojny? Na zdjęciu: patriarcha Cyryl na koncercie z okazji Dnia Literatury i Kultury Słowiańskiej. Moskwa, 24 maja 2023 r.

Rosyjska kobieta na czas wojny

Filip Rudnik
Antyaborcyjna kampania – od lat animowana przez rosyjską Cerkiew, a teraz mająca wsparcie niektórych władz lokalnych – przynosi skutki. Czy to kolejna odsłona…
Zwolennicy prezydenta Félixa Tshisekedi cieszą się po ogłoszeniu jego zwycięstwa. Goma, Kongo, 31 grudnia 2023 r. / fot. Moses Sawasawa / AP / EAST NEWS

Kongijski Sezam

Wojciech Jagielski, Alexio Rashirai
Urzędujący prezydent Konga Félix Tshisekedi został ogłoszony zwycięzcą grudniowej elekcji, choć nie wiadomo, czy ją wygrał. W jego rządach jak w lustrze…

Historia

Polscy uczestnicy X kongresu PEN Clubu. Mieczysław Grydzewski drugi od lewej. Budapeszt, 1932 r. / Narodowe Archiwum Cyfrowe

Redaktor „Grydz”

Piotr Hapanowicz
100 lat temu, w styczniu 1924 r., ukazał się pierwszy numer „Wiadomości Literackich”, najważniejszego pisma kulturalnego w II Rzeczypospolitej. Nie sposób…

Nauka

Sławosz Uznański, astronauta, Łódź, październik 2023 r. // fot. Mikołaj Zacharow / Reporter

Kosmos się opłaca

Wojciech Brzeziński, Sławosz Uznański
Sławosz Uznański, astronauta: Urodziłem się 12 kwietnia, w rocznicę lotu Gagarina. Mama zawsze składała mi na urodziny życzenia szczęśliwego Dnia Kosmonautów.…

Z oddechem

Miedzymorze Wolińskie, wrzesień 2023 r. // fot. Olga Drenda

Człowiek, który oswoił wyspę

Olga Drenda
Upolityczniony po wojnie mit piastowski zyskał nowy wymiar, przesiedleńcom udało się odzyskać Słowian i Wikingów. Oto opowieść o krajoznawcy, który pozwolił…

Kultura

Agnieszka Przepiórska w przestrzeniach Teatru Słowackiego w Krakowie styczeń 2024 r. / Fot. Grażyna Makara

Siła sprawcza

Grażyna Makara, Katarzyna Kubisiowska, Agnieszka Przepiórska
Robię teatr, w którego centrum jest kobieta mająca prawo błądzić, co nie zmienia faktu, że żyje sensownie. Zależy mi i na tym, by te opowieści były zrozumiałe…
"Akademia Pana Kleksa", 2023 r. // Next Film / materiały prasowe

Zupełnie nowa bajka

Monika Ochędowska
Jeszcze przed premierą „Akademię pana Kleksa” zobaczyło ponad 437 tys. widzów, to rekord. Żaden film przed premierą nie zgromadził też tak wielu negatywnych…
Agnieszka Budzińska-Bennett, sierpień 2022 r. // fot. Laelia Milleri / materiały prasowe

Czekajcie, słuchajcie

Dorota Kozińska
Czasem spędza miesiące na przygotowaniach krótkiego utworu. Musi odczytać i zrozumieć tekst, celnie zinterpretować notację muzyczną. A kiedy już wszystko…
Naíma Sentíes (jako Sol) i Montserrat Marañon (jako Nuria) w filmie "Totem", 2023 // materiały prasowe

Inne wibracje

Anita Piotrowska
Film Lili Avilés opowiada o tym, jak życie wychodzi śmierci naprzeciw, z jednej strony zatupując ją i zaklinając, a z drugiej – celebrując jej rychłe nadejście…
Pytanie jest tylko dodatkiem - "Lektor" poleca

Czworokąt przyjaźni

Lektor
Ileż warstw ma ta książka! To portret powojennego półwiecza, fascynująca rozmowa dwóch przyjaciół, kronika kryzysów twórczych, wreszcie to książka o miłości…

Felietony

Karol Paciorek dla TP

Źródło wszelkiego zła

Tomasz Stawiszyński
Czy wszystko, co myśleliście o świecie, historii, wartościach, instytucjach i moralności waszej kultury, to jedno wielkie kłamstwo?
Zuzanna Radzik / FOT. GRAŻYNA MAKARA /

Wcielić się w siebie

Zuzanna Radzik
Od ciała uciekają dorastające dziewczynki, bo nagle zaczyna być nie swoje i zwracać niepożądaną uwagę. Uciekają też starsze kobiety, bo ciało wiecznie jest „…
/

Komurka Kącka

Eliza Kącka
Przede mną krąży para w moim wieku. „Może w tym roku, co…?”. „Nieee wiem”. „Kiedyś ty chciałaś”. „Wiem”. Pauza, orbitują wokół klombów. Wracają. „Teraz będzie…

Biribomba

Olga Drenda
Dlaczego ze wszystkich zwyczajów językowych przyjmuje się u nas ten z dalekiej Azji?

Ich noga

Stanisław Mancewicz
Kaczyński nie panuje nad gniewem ani małym, ani dużym. Człowiek mający problemy z opanowaniem gniewu nie jest dobrym materiałem ani na zwykłego męża, ani na…

Smaki

Paweł Bravo - Smaki - Felieton w "Tygodniku Powszechnym"

Właściwy moment

Paweł Bravo
Nie ma chyba w naszej codzienności łatwiejszych do znalezienia przejawów obsesji kontroli i grania na lęku, że nie jesteśmy w stanie zapanować nad życiem.

Zmysły

Przygotowywanie moskitier przed nocą, Matam, Senegal, maj 2023 r. // fot. JOHN WESSELS / AFP / East News

Co się czai pod łóżkiem

Piotr Szymanek
Skąd to nieprzyjemne uczucie, gdy wracamy do domu po zmroku? Czy noc faktycznie wydobywa z ludzi i z otaczającego nas świata wszystko, co najgorsze? Rzućmy na…